DISELDORF: Humanitarna predstava za manastir Banjska

Prilozi koji budu sakupljeni biće iskorišćeni za obnovi tog srednjovekovnog srpskog manastira, smeštenog kod Zvečana, na severu Kosova i Metohije.

U organizaciji SPC i uz podršku Konzulata Republike Srbije u Diseldorfu, u prostorijama SPC u tom gradu biće održano "Banjsko zlato", pozorišna predstava u izvođenju Srpskog narodnog pozorišta iz Prištine uz učešće narodnih pevača i svirača.

Među glavnim glumcima u predstavi "Banjsko zlato" su Vojin Ćetković, Nebojša Dugalić, Jasmina Stojiljković i drugi.

Pozorišnoj predstavi prethodiće liturgija, koju će prvi put od stupanja na dužnost, u Diseldorfu služiti vladika Srednjoevropski Sergije i vladika Raško-prizrenski Teodosije.

Manastir Banjska je 15. avgusta lane, obeležio sedam vekova postojanja.

Manastir sa crkvom posvećen Svetom Stefanu, koji je sagrađen između 1313. i 1317. godine, kao zadužbina srpskog kralja Stefana Uroša II Milutina, jednog od najmoćnijih vladara iz dinastije Nemanjića, nalazi se na obali istoimene rečice, desne pritoke Ibra, u podnožju planine Rogozne, nedaleko od Zvečana.

Kralj Milutin je Banjsku namenio sebi za grobnu crkvu i tamo je najpre bio sahranjen, medutim, posle Kosovske bitke 1389. godine njegovo telo je preneto u Trepču, a 1460. godine u bugarski grad Sofiju, gde se i sada nalazi.

Crkva Svetog Stefana izgradena je na mestu starijeg porušenog hrama, pri kojem je, u drugoj polovini 13. veka, za vreme Milutinovog oca, kralja Uroša prvog - bilo sedište Banjske episkopije.

Kako je građevina bila predviđena za kraljevsku grobnicu, ukinuta je episkopija i manastir je proglašen za stavropigion - Carsku Lavru, četvrtu po rangu u srpskoj državi iza Studenice, Mileševe i Sopoćana.

Glavni ponos bilo je "banjsko zlato", a činili su ga tanki zlatni listići kojima je oblagana pozadina fresaka.

Danas je od tog živopisa očuvano samo nekoliko izbledelih fragmenata, dok od ostalog blaga - ikona, rukopisa, srebrnih, pozlaćenih i zlatnih svećnjaka, kandila, kadionica, horosa nije sačuvano ništa.

Manstir Banjska počeo je da propada već pocetkom 15. veka, a zabeleženo je da je već tada požar progutao knjige, dok je u drugoj polovini istog veka, manastir zapusteo.

Zabeleženo je i da je manastir u 16. veku razoren, jer su se u njemu sakupljali hrišćanski begunci iz turskog ropstva, kao i da je vec skoro sasvim srušena crkva Svetog Stefana u 19. veku adaptirana i pretvorena u džamiju i kao takva, služila je do Prvog svetskog rata.

Crkva je prvi put konzervirana 1939. godine, a drugi put 1990. godine, kada je učinjena delimicna rekonstrukcija.

Manastir Banjska je 520 godina proveo u ruševinama, a novo poglavlje počinje 2003. godine izgradnjom konaka na starim temeljima.

Izgradnja konaka je trajala godinu dana, velika svečanost održana je 15. avgusta 2004. godine kada je liturgiju služio patrijarh srpski Pavle.

Zadužbinu kralja Milutina uništava vlaga, crkva posvecena Svetom Arhidakonu Stefanu, zaštitniku dinastije Nemanjića, u veoma lošem je stanju.

Krovna konstrukcija je popustila, sneg i kiše proširili su vlagu na već urušene zidove, dok su u lošem stanju i zidovi trpezarije i konaka