Kako ZARADITI na voću i povrću

Tajna za uspešnu orgasku proizvodnju voća i povrća nije samo nalaženje najisplativije vrste, već širroka ponuda i sezonsko smenjivanje voća i povrća, kako bi prodaja išla preko cele godine - kažu proizvođači.

Organska proizvodnja kao velika razvojna šansa Srbije, domaći proizvođači ukazuju da im je neophodna podrška. U Srbiji je tek 0,4 odsto zemljišta pod organskom proizvodnjom, za razliku od evropskog proseka koji iznosi od pet do šest odsto.

U Srbiji ne postoji nijedna plantaža organskih jabuka. A, postoje proizvođači u našoj zemlji kojima je organska jabuka osnovna sirovina za njihove proizvode. I, umesto da te jabuke nabavljaju u Srbiji, oni su prinuđeni da je - uvoze. Tako, na primer, jedna domaća firma koja proizvodi čips od organske jabuke, prinuđena je da jabuke uvozi iz drugih zemalja i plaća ih 1,4 evra po kilogramu, negde vani. Reč je o ogromnim novčanim iznosima, a ujedno i velikom potencijalu za domaću poljoprivredu.

Ovim rečima Veljko Jovanović, direktor sektora poljoprivrede u Privrednoj komori Srbije, oslikava samo jedan segment koji karakteriše domaću organsku proizvodnju. Domaćoj organskoj jabuci bio je posvećen i ceo jedan panel na nedavno održanoj međunarodnoj konferenciji o organskoj proizvodnji, pod nazivom "S prirodom iz ljubavi". Konferenciju je organizovala služba za organsku proizvodnju PKS, a na njoj su učestvovali predstavnici najvažnijih svetskih i evropskih institucija koje se bave organskom proizvodnjom IFOAM i FIBL, kao i najvažniji "igrači" na tržištu organske i poljoprivredne proizvodnje unutar naše zemlje.

- U Srbiji je tek 0,4 odsto zemljišta pod organskom proizvodnjom, za razliku od evropskog proseka od pet do šest odsto, a izvoz takvih proizvoda svega oko 20 miliona evra godišnje, što je vrednost izvoza konvencionalnog smrznutog voća jedne kompanije iz Srbije - istakli su predstavnici PKS.

Izvršna direktorka IFOAM-a Luis Lutiholt ocenila je da je dobro što je PKS počela da organizuje konferencije koje okupljaju organske proizvođače, te navela da je organska poljoprivredna proizvodnja povoljna za razvoj Srbije i njenih ruralnih područja, a istovremeno doprinosi i razvoju turizma.

- Organska proizvodnja može da bude odlično sredstvo i za ostvarivanje ciljeva održivog razvoja koje je definisala Vlada Srbije - ukazala je Luis Lutiholt.

Proizvođači ukazuju da nema uspeha bez znatne pomoći države.

U Ministarstvu poljoprivrede navode da u Srbiji postoji potencijal za razvoj organske proizvodnje s obzirom na to da je sedam odsto površina zaštićeno zemljište, idealno za takvu vrstu proizvodnje, dok proizvođači ocenjuju da nema uspeha bez znatne podrške države u toj oblasti.

Direktor sektora poljoprivrede PKS Veljko Jovanović rekao je da je organsko tržište u Srbiji na "nivou statističke greške", te da nije povoljno za domaće proizvođače zbog velike razlike u ceni između konvencionalnih i organskih proizvoda i male kupovne moći stanovništva.

Jovanović je istakao da se, nažalost, domaći proizvođači bave primarnom biljnom proizvodnjom, najviše žitaricama.

- To nije dobar znak, jer to znači da smo najviše ipak sirovinska baza, a trebalo bi da raste onaj deo koji se odnosi na potencijalnu preradu - upozorio je Jovanović.

On, međutim, ističe da je dobro što svaki domaći proizvođač ipak može da nađe tržište za sebe, te da raste broj individualnih proizvođača u Srbiji koji se bave organskom proizvodnjom.

Jovanović je rekao da su kroz program koji PKS sprovodi uz podršku Nemačko-srpske razvojne saradnje (GIZ) nedavno ostvareni kontakti domaćih proizvođača sa kupcima iz Nemačke, te da domaće kompanije sada očekuju i konkretne ugovore.

- Najviše šansi domaći proizvođači imaju na tržištu EU i to zbog njegove blizine, Sporazuma o slobodnoj trgovini sa EU i potreba evropskog potrošača - ukazuje Jovanović.

Pogoduju klimatski i zemljišni uslovi

Državni sekretar u Ministarstvu poljoprivrede Velimir Stanojević naveo je da organskoj proizvodnji u Srbiji pogoduju klimatski i zemljišni uslovi, te da velika domaća gazdinstva obrađuju sve veće površine, a farmeri uzgajaju sve veći broj stoke.

- Napredovali smo, ali daleko smo od onoga gde možemo da budemo s obzirom na potencijale - istakao je Stanojević, dodajući da Ministarstvo nastoji da promoviše organsku proizvodnju, te da postoji ogroman potencijal za njen razvoj koji iz godine u godinu raste jer domaća velika gazdinstva obrađuju sve veće površine.

Tomislav Knežević iz GIZ-a rekao je da je pre osam godina u Srbiji pod organskom proizvodnjom bilo oko 6.000 hektara, dok je danas više od 15.000 hektara, a da je broj proizvođača u tom periodu sa 1.000 povećan na više od 3.500. Knežević je naveo da je fokus u poslednje dve godine na konkretnoj saradnji sa proizvođačima i podršci izvozu, kao i povezivanju srpskih i nemačkih kompanija.

Kada je reč o digitalizaciji poljoprivrede u Srbiji, Knežević kaže i da je prošle godine razvijen softver za praćenje organske proizvodnje, te da je na šest lokacija u Srbiji više od 1.000 proizvođača preuzelo aplikaciju na mobilnom telefonu. Naveo je da je Nemačka najveći bilateralni donator Srbije sa razvojnom pomoći od 1,8 milijardi evra od 2000. godine, te da je prepoznala globalne trendove i potencijale Srbije i radila na kreiranju uslova za organsku proizvodnju u Srbiji.

Vladimir Babić, iz kompanije koja se organskom proizvodnjom bavi od 2012. do danas na 2.000 hektara, kaže da 95 odsto proizvoda - žitarica i uljarica, izvozi kao sirovinu uglavnom na tržište zapadne Evrope, mahom u Švajcarsku, a očekuje i izvoz na rusko tržište do kraja godine.

- Organska proizvodnja je veliko iskušenje za proizvođače i bez ozbiljne podrke države zaista nije realna - kaže Babić i dodaje da poznaje izvesne proizvođače koji čak izlaze iz te proizvodnje upravo zbog nedostatka pomoći države.