10 prastarih izuma koje i danas koristimo
Kada mislimo na stare civilizacije, uglavnom u glavi imamo primitivan način života. Postoji, međutim, mnogo stvari koje svakodnevno koristimo, a zasluge za njihovo postojanje dugujemo upravo prastarim vremenima koja mračno doživljavamo.
1. Vreme - Vavilonci su izmislili svoj numerički sistem, i on utiče na nas i u ovom momentu. Zbog ograničenog broja simbola (imali su samo dva, zajedno sa simbolom za nulu), smislili su sistem u kojem vrednost cifre zavisi i od njene pozicije unutar broja za brojanje jedinica. Pretpostavlja se da je broj 60 uzet za osnovu zbog svoje deljivosti mnogim brojevima i faktorizacije (2x2x3x5), što je uticalo na sisteme koje danas poznajemo - broj stepeni u krugu, konceptualizaciju vremena, odnosno broj dana u godini, broj minuta u satu i broj sekundi u minutu.
2. Sportski brushalter - Danas masovno korišćen od strane žena širom sveta, sportski brushalter ima korene u odevnom predmetu zvanom apodesmos koji su nosile žene koje su učestvovale u sportskim događajima u antičkoj Grčkoj. Namena je bila ista kao danas - sprečavanje pokretanja grudi kako bi se sportske aktivnosti olakšale, a najpopularniji je bio u Sparti.
3. Bombone - U moru bitnih egipatskih otkrića nikako ne treba preskočiti ni otkrića u sferi dentalne higijene. Kako su bili suočeni sa prblemima poput razvoja bakterija i propadanja zuba, oni su razvili prve bombone kuvane u medu koje predstavljaju mešavinu različitih sastojaka, između ostalog tamjana i cimeta.
4. Padobran - Dok mnogi izum padobrana vezuju za Leonarda da Vinčija, prvi koraci koji su doveli do njegove konstrukcije su ipak u antičkoj Kini. Emperor Šan koji je živeo 4.000 godina pre nove ere, pominje se u istorijskim knjigama u priči koja kaže da je bio primoran da skoči sa krova visoke zgrade, u pokušaju da se spase oca koji je hteo da ga ubije.
On je zgrabio šešire od bambusa i uz pomoć njih se polako spustio na zemlju. Pored ovog slučaja, postoje i podaci koji govore da su Kinezi još pre Hrista koristili opremu nalik na padobran da bi zabavili plemstvo.
5. Kokice - Iako se ne može reći da su Asteci izmislili kokice, mora im se priznati zasluga vezana za njihovu ekspanziju preko konkvistadora. Asteci su verovali da su kokice temelj njihove imperije, pa su ove grickalice imale ozbiljan satus. Korišćene su u dekorisanju religijskih statua, kao nakit, a bile su i deo podnošenja žrtvi astečkim bogovima.
6. Sprava za merenje pređenog puta - Korisna sprava za merenje pređene daljine, nazvana odometar, izmišljena je u antičkom Rimu od strane čoveka zvanog Vitruvius. Reč je izvedena od grčkih reči za put i meru. Njegova zamisao u osnovi je podrazumevala mehanizam koji je time što sa konstrukcije padne kamen signalizirao da je pređena romanska milja.
7. Pošta - Prva pošta na svetu je bila u Asiriji, glavnoj semitskoj civilizaciji. Da bi se pošiljke prenele iz jednog u drugi grad, korišćeni su magarci. Neke poruke su slali sa kurirom koji je poruku izgovarao naglas, kako bi se u potpunosti otklonila mogućnost da usled nepoznavanja tona kojim informacija treba da bude izgovorena, dođe do nesporazuma.
8. Ključ - Najstariji ključevi koji su pronađeni su poreklom iz Egipta, a vremenski su poreklom negde oko 2000. godine pre nove ere. Između egipatskih ključeva tog doba i ključeva koje mi danas koristimo postoji samo jedna mala razlika – egipatski su bili dugački kao prosečno stopalo, što ih nije činilo baš najpogodnijim za džep.
9. Samoposlužni aparati - Poreklom su iz Aleksandrije, a aparati koji su tada korišćeni su sadržali samo jedan proizvod – svetu vodicu. Koštala je pet drahmi, što je otprilike današnjih četiri američkih dolara i četrdeset centi. Aparati su kao i današnji imali prostor predviđen za ubacivanje novčića, a zatim su izbacivali malu količinu svete vodice koja se koristila u hramovima. Aparati su konstruisani zato što su ljudi uzimali veću količinu svete vode od one koja je potrebna za izvršenje religijskog obreda.
10. Frižider - Ono što mi danas zovemo frižiderom, Persijanci koji su izmislili preteču ovog aparata za očuvanje hrane, nazivali su yakhchal što predstavlja kovanicu od reči led i jama. Persijski frižider je zapravo bio napravljen od blata, visok oko 18 metara. Mehanizam koji su koristili je baziran na evaporativnom hlađenju koje koristi vetar kao izvor. Jamu su noću, kada je temperatura ispod nule, punili vodom, usled čega se formirao led koji je hranu održavao svežom.
(Listverse)