PRAVDA ILI NEPRAVDA: Grčka od Austrije ne može da traži ratno obeštećenje
BEČ - Grčka od Austrije ne može da traži obeštećenje za štetu nanetu tokom Drugog svetskog rata, smatra austrijski pravni ekspert sa bečkog Univerziteta Gerhard Hafner i naglašavada Austrija nije pravni naslednik nacističke Nemačke.
Profesor međunarodnog prava i međunarodnih odnosa u izjavi APA naglašava da je Austriju okupirao Treći rajh marta 1938. godine suprotno međunarodnom pravu, čime je "izgubila sposobnost da deluje". Austrija je, objašnjava, 1945. ponovo dobila moć delovanja, ali najpre ograničeno, kroz takozvani sporazum o kontorli, a kasnije u punoj meri Državnim sporazumom iz 1955.godine.
"Da Austrija kao država nije učestvovala u Drugom svetskom ratu pokazuje i formulacija Državnog sporazuma po pitanju obnove nezavisne i demokratske Austrije, čime je nezavisnost trebalo da bude ponovo uspostavljena", podvlači Hafner svoju tezu.
On je, takođe, ukazao da nije bilo reči o mirovnom sporazumu, kao što je to slučaj sa potpisanim sporazumima sa Italijom, Mađarskom, Bugarskom, Rumunijom i Finskom 1947. godine. Prema njegovim rečima, Austrija nije važila za neprijateljsku državu, kako to predvođa Statut UN.
"Iz tog razloga Austrija nije bila ni deo nemačkog rajha, ni pravni naslednik tog rajha. Pored toga, pobedničke sile od Austrije nisu tražile obeštećenje. To je jasno navedeno u Državnom sporazumu", podvukao je austrijski profesor povodom zahteva Grčke upućene Nemačkoj za obeštećenje zbog Drugog svetskog rata.
U državnom sporazumu navedeni zahtevi odnosili su se samo na zahteve za predaju nemačke imovine u Austriji, odnosno restituciju oduzete imovine od nacisa. Takođe, ni ratni zločini koji su počinili Austrijanaci, prema njegovom mišljenju, ne mogu biti pripisani toj državi, jer su "Austrijanci delovali u službi nemačkog rajha kao organi Trećeg rajha, te se ti zločini moraju pripisati tom rajhu".
Hafner ukazuje da je Austrija, nezavisno od tih pravnih aspekata, preuzela moralnu odgovornost i dobrovoljno obeštetila osobe iz drugih država, koji su bili prisilni radnici. Iako Austrija, iz međunarodno-pravnog ugla, ne može biti odgovorna za zločine Drugog svetskog rata, istorijski je dokazano da su na teritoriji Grčke najodgovornoniji za zločine nacističkog režima bili upravo vojnici poreklom sa teritorije Austrije. Tako je general Aleksander Ler, koji je streljan u Beogradu 1947. godine, bio odgovoran za borbu protiv partizana na Balkanu i deportaciju Jevreja iz Grčke.
Posle rata izostalo je pravno suočavanje sa zločinima Austrijanaca u Grčkoj, a jedno suđenje u Beču protiv oficira SS Ota Begusa je tokom 50-tih godina obustavljeno, jer je sudu bilo prenaporno obrađivanje izjava svedoka iz Grčke, kritike su koje je uputio Vinfrid Garš iz Dokumentacionog arhiva austrijskog otpora (DOeW).
Austrija je grčkim vlastima već tokom 40-toh godina veoma jasno i brzo stavila do znanja da, i pored učešća svojih državljana u okupaciji i zločinima, neće platiti odštetu Grčkoj. Prema publikaciji istoričara Hagena Flajšera, prvi izaslanik Austrije u Grčkoj posle rata je kategorički odbio plaćanje odštete.
