DANAS JE MEĐUNARODNI DAN MATERNJEG JEZIKA: Koliko zaista znamo o nastanku našeg?
Danas se obeležava Međunarodni dan maternjeg jezika.
Ovaj dan proklamovala je 1999. godine Generalna skupština UNESKO, kao sećanje na studente koji su 21. februara 1952. godine ubijeni u Daki u Istočnom Pakistanu, danas Bangladešu, jer su protestovali zbog toga što njihov maternji jezik nije proglašen za zvanični.
GLAVNA JUNAKINJA RASPLAKALA CELU SRBIJU: Porodica devojčice koja igra Daru preživela PAKAO u stvarnosti
VELIKO SRCE ZA ĐOLETA: Ovako su se "Bistrooki" oprostili od velikog kantautora (FOTO/VIDEO)
SVE OČI UPRTE KA MARSU: Srpski naučnici objasnili šta se to dešava na misterioznoj CRVENOJ PLANETI? (VIDEO)
Trenutno se u svetu govori više od 6.000 jezika, a prema nekim prognozama čak će polovina zamreti do kraja 21. veka, jer na svake dve nedelje nestane po jedan jezik.
U Srbiji, Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini, srpski jezik je zvaničan i pripada slovenskoj grupi jezika porodice indoevropskih jezika. Procenjuje se da ga govori oko 12 miliona ljudi širom sveta.
Takođe, srpski jezik je jedini jezik u Evropi sa digrafijom, što znači da ima dva pisma u okviru jednog jezika - ćirilično i latinično. U Ginisovoj knjizi rekorda nalazi se i najduža srpska reč, sa 22 slova. To je prestolonaslednikovica- žena prestolonaslednika.
Značajan za srpsku književnost
Značajan čovek u istoriji srpskog jezika zbog njegove reforme i zalaganju da narodni jezik bude književni, kao i zbog pisanja prvih srpskih gramatika i rečnika bio je Vuk Stefanović Karadžić. Njegov rad značajan je i u istoriji književnosti, jer je upravo njegov sakupljački rad sačuvao brojne srpske narodne pesme, priče, zagonetke i običaje.
Karadžić je reformisao i ćirilicu prateći fonetsko pravilo „piši kao što govoriš i čitaj kao što je napisano”
On je uveo nova slova u azbuku: lj, nj, ć, dž, đ, j. Slova ć i dž preuzeo je iz starih rukopisa, a ideju za glas đ dao mu je Lukijan Mušicki, dok je glas j preuzeo iz latinice. Slova lj i nj će stvoriti spajanjem glasa l i n sa mekim poluglasom ь (L+Ь i N+Ь).
Miroslavljevo jevanđelje
Jedan od najznačajnijih istorijskih primera starovekovne srpske književnosti jeste Miroslavljevo jevanđelje. Miroslavljevo jevanđelje je kodeks, odnosno rukopisna knjiga. To je najznačajniji ćirilički spomenik srpske i južnoslovenske, odnosno srpsko-slovenske pismenosti iz 12. veka. Naziv Miroslavljevo jevanđelje potiče s kraja 19. veka, kada je taj naziv ovom rukopisu dao Stojan Novaković, tadašnji upravnik Narodne biblioteke u Beogradu. Radi se zapravo o prevodu grčkog jevanđelistara carigradske crkve Svete Sofije. Prepisano je sa predloška koji vodi poreklo od makedonskih glagoljskih jevanđelja. Miroslavljevo jevanđelje pokazuje razvijen sistem knjižnog ukrasa, zasnovan na zapadnjačkoj i vizantijskoj tradiciji. Stil minijatura u osnovi je romanički, a sadrži i vizantijske uticaje. U njemu su zastupljeni inicijali karakteristični za romaničku minijaturu, često poreklom iz ostrvske (insularne) i pre—karolinške umetnosti, kao i jednostavniji inicijali vizantijskog porekla. Ovo delo zapravo predstavlja jedno od najvažnijih svedočanstava o tadašnjim umetničkim uticajima Zapada na Istok i obratno.
IZGOVOR
U srpskom jeziku postoje dva zvanična izgovora: ekavica, ijekavica i nezvanična ikavica. Ekavski izgovor je najviše prisutan u Srbiji i njega karakteriše zamena glasa jata sa glasom e. Ijekavski izgovor je prisutan u jugo- istočnom delu Srbije, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i u njemu nema zamena glasa jata. Ikavski izgovor je prisutan na severu Srbije, u istočnoj i centralnoj Bosni i njega karakteriše zamena glasa jata sa glasom
DIJALEKTI
Dijalekti u srpskom jeziku su podeljeni u dve grupe, u grupu ekavskog i u grupi ijekavskog izgovora.
U ekavskom izgovoru prisutni su sledeći dijalekti:
Šumadijsko-vojvođanski dijalekat (severni delovi Srbije)
Kosovsko-resavski dijalekat (delovi središnje Srbije)
Prizrensko-timočki dijalekt (južni i istočni delovi Srbije) sa tri varijante:
Prizrensko-južnomoravski dijalekat (južni i jugoistočni deo Srbije)
Svrljiško-zaplanjski dijalekat (delovi istočne Srbije)
Timočko-lužnički dijalekat (delovi istočne Srbije)
U ijekavskom izgovoru prisutni su sledeći dijalekti:
Zetsko-raški dijalekat (delovi Crne Gore i Raške oblasti u Srbiji)
Istočnohercegovački dijalekat (istočna Hercegovina, bosanska Krajina, zapadni deo Srbije, deo Crne Gore)
