ŠTA JE SLAVA I KO JE NJEN TVORAC? Mnogi je obeležavaju, ali ne znaju ko je zapravo zaslužan što je danas slavimo na jedinstven način
Sezona slava polako se bliži kraju. Ono što većina nas zna jeste da se sutra obeležava jedna od najvećih slava – Sveti Nikola. Ove godine ih proslavljamo u nešto drugačijoj atmosferi, ali svakako im se radujemo.
Većina nas slavi slave, ali da li znate šta ona zapravo znači?
NEVIĐENI PRIZOR PRED SVETOG NIKOLU: Ispred ribarnica prazno, slava se obeležava mirno (FOTO)
PROTOJEREJ O PROSLAVI SVETOG NIKOLE: Tamo gde je Srbin tu je i slava, tako će biti i ove godine!
DANAS SLAVIMO PREPODOBNOG SAVU OSVEĆENOG: Ovaj dan je posebno bitan za žensku decu! (VIDEO)
Srpska slava ili krsno ime
Kako je rekao sv. apostol Pavle, hrišćanska porodica je mala crkva. I kao što je svaki hrišćanski hram posvećen jednom svetitelju, koga slavi kao svoga zaštitnika, tako se i srpske porodice stavljaju pod okrilje jednog svetitelja, kome se kao svom molitvenom zastupniku pred Gospodom obraćaju, i koga kao zaštitnika porodice poštuju i redovno, s kolena na koleno, sa oca na sina, svake godine slave.
Кrsno ime – slava je divan izraz pravoslavne vere i predstavlja naročito obeležje srpskog naroda, jer se proslavlja samo među Srbima (u celini uzev).
Šta je slava?
Naši preci primili su hrišćanstvo u devetom veku i, umesto dotadašnje idolopokloničke vere, prihvatili su veru u jednoga Boga.
Upućivali su Gospodu molitve za zdravlje, sreću i napredak svoga doma i svoj, a pored toga štu su se Bogu molili svakoga dana, imali su jedan dan u godini, u kojem su mu se zahvaljivali za sva dobra kojima ih je obdario. Toga dana oni su proslavljali uspomenu na onog hrišćanskog svetitelja, koga su naročito poštovali kao svog zaštitnika, čiji im je hrišćanski život bio primer koji su nastojali da slede. Tome svetitelju obraćali su se da pred Gospodom bude njihov zastupnik i tumač njihovih molitvi.
Za svoje zaštitnike i molitvenike pred Bogom naši stari uzimali su Presvetu Bogorodicu, ili hrišćanskog svetitelja na čiji su se dan krstili -tj. primili hrišćanstvo.
Čovek se iz ljubavi obraća Bogu i proslavlja uspomenu na svetitelje u želji da, sledeći njihov blažen i bogougodan život, postane dostojan svih darova, koje milošću Božijom prima.
Običaj prinošenja žrtava, ostao od starine, nije se kod svih novokrštenih odmah i lako iskorenio.
Tek je svetosavski pokret, duboko hrišćanski i narodni u isti mah, odigrao odlučujuću ulogu u konačnoj hrišćanizaciji Srba. Sv. Sava i njegovi sledbenici i misionari u srpskom narodu, energično pristupaju evanđeljskom prosvećivanju Srba. Ovim je bilo obuhvaćeno i proslavljanje krsnog imena slave. Zabranjeno je dotadašnje prinošenje žrtava, kao i priređivanje gozbi kod hramova. Svrha novih odredaba bila je da se svi mnogobožački momenti u običajima likvidiraju. Određeno je da se u crkvama može proslavljati spomen na svetitelje samo onako kako to hrišćanima dolikuje, t.j. razni zemaljski plodovi mogu se prineti radi blagoslova, a ne radi prinošenja žrtve i gozbe.
Tako svetosavska Crkva ima odlučujući značaj u stvaranju krsne slave, ovakve kakva je ona danas. Postanak i razvitak današnje srpske krsne slave mora se zato posmatrati u opštem sklopu svetosavske aktivnosti. Svetosavskoj srpskoj Crkvi pošlo je za rukom da stvori današnju krsnu slavu kao isključivo srpsko-pravoslavnu i crkveno-narodnu porodičnu svečanost.
Tvorci slave, onakve kakvu je danas imamo su, dakle, Sv. Sava i njegovi neposredni učenici. Otuda i činjenica da samo Srbi, koji su od XIII veka neprekidno pod odlučujućim duhovnim uticajem svetosavske Crkve, danas imaju krsnu slavu. Slava je, dakle, jedan vid misionarske delatnosti svetosavske Crkve, jedan oblik njene borbe protiv idolopoklonstva, za potpunu evanđelizaciju srpskog naroda u srednjevekovnoj Srbiji.
Poučen od svoga prvog arhiepiskopa i njegovih sledbenika, i prihvativši način proslavljanja krsnog imena koji je on odredio, srpski narod je zatim vekovima tako proslavljao, a tako i danas treba da slavi.
Spomenuto je, da je proslavljanje slave u njenom prvobitnom obliku (za razliku od današnjeg oblika kod Srba) bilo u običaju ne samo u srpskom narodu, već i kod drugih pravoslavnih naroda. Ali, kod ovih naroda tokom vremena proslavljanje krsnog imena zamenjeno je praznovanjem dana rođenja pojedinih članova porodice, ili dana onih svetitelja čija imena oni nose. od slave nastalo proslavljanje rođendana i imendana (slavu slavi još izvestan deo Bugara, Rumuna i Arbanasa, mada ne onako kako slavu proslavljaju Srbi). Slavu su stalno slavili jedino Srbi ma gde se oni nalazili, i to ne samo pravoslavni Srbi. Slava se nalazi i kod Srba rimokatolika (u Boki, Кonavlima, Hercegovini, Dalmaciji, Sloveniji) pa i kod onih rimokatoličkih porodica čiji su preci bili Srbi. Otuda je i nastala ona narodna izreka: "Gde je slava tu je i Srbin".
