Klečanje, stisnuta pesnica, kišobrani, TRI PRSTA, fantomke i gas maske: Svi simboli MODERNIH PROTESTA U SVETU
Godine i decenije unazad obeležene su protestima u svetu – što lokalnih ili regionalnih, što globalnih – koji su iznedrili simbole koji definišu naše kolektivno sećanje na značajne trenutke u našoj istoriji.
Od stisnutih pesnica pokreta "Otpor" i gas maski u Turskoj, do klečanja koje prati najnovije globalne proteste zbog smrti Džordža Flojda, ti simboli nas podsećaju na trenutke kad su se ljudi ujedinili sa jednim ciljem – kako bi izmenili lice i način funkcionisanja sveta kakvog poznajemo.
Klečanje na jednom kolenu postalo je prepoznatljiv simbol najnovijih protesta koji su krajem maja zapalili prvo Sjedinjene Američke Države a potom i čitav svet, predvođenih pokretom za ljudska prava "Crni životi su važni" (Black Lives Matter).
Antirasistički aktivisti i ljudi širom sveta danas kleče na svojim kolenima u znak protesta zbog smrti Džordža Flojda 25. maja, kako bi ukazali na duboko usađene predrasude, rasizam koji je i dalje ukorenjen u društvu, te brutalnost policije.
OVU VEST JE ČEKAO CEO SVET: Rusi razvili VAKCINU ZA KORONU, najavljen datum početka proizvodnje
"Na istoj smo strani, ERDOGAN JE TERORISTA" Haftar pronašao NOVOG SAVEZNIKA, Izraelci STIŽU U POMOĆ?
"KRALJICA KOKAINA" U vreme dok je Eskobar bio sitan lopov, ova OKRUTNA ŽENA bila je strah i trepet čak i za OKORELE MAFIJAŠE
Njihov slogan je "Ne mogu da dišem", a oba čina vezana su za čin smrti Džordža Flojda, Afroamerikanca koji je umro tokom hapšenja kad mu je beli policajac kolenom pritisnuo vrat usled čega on nije mogao da diše, što je i govorio dok nije izgubio svest i ubrzo potom preminuo.
Neki demonstranti se sada ponovo koriste i već poznatom formom protesta – ležanjem, koje treba da predstavlja mrtvo telo.
Demonstranti su prvi put legli na ulice Venecuele u aprilu 2006, protestujući protiv zločina tokom vlade Uga Čavesa, ležalo se i sledeće godine u Vašingtonu zbog rata u Iraku, a potom i policijske brutalnosti u SAD, nakon ubistva Majkla Brauna i Erika Garnera 2014.
Takođe, aktivisti su usvojili i simbol koji je koristio omladinski pokret u Srbiji "Otpor" protiv vlasti Slobodana Miloševića, stisnutu pesnicu, koja se od prodemokratskih demonstracija u Srbiji 2000. proširila dalje i postala čest simbol na protestima širom sveta, poput pokreta "Okupiraj" u Vašingtonu 2012.
Evo koji su simboli pratili druge važne proteste u modernoj istoriji:
STISNUTA PESNICA
Podignuta stisnuta pesnica simbol je prkosa, otpora, ali i solidarnosti i podrške. Prvi put su ovaj logo koristili Međunarodni radnici sveta, radničke unije osnovane u Čikagu 1905. Popularizovana je tokom španskog građanskog rata, a u novijoj istoriji se često koristi na različitim protestima širom sveta. Stisnuta pesnica postala je i simbol srpskog Otpora, antivladinog pokreta formiranog u Beogradu u oktobru 1998, koji je nastao kao reakcija na novi, kontroverzni zakon o univerzitetima. Otpor je organizovao demonstracije protiv vlasti Slobodana Miloševića 2000.
Aktivnost organizacije, koja je na svom vrhuncu imala više od 70.000 članova, opala je nakon što je Milošević svrgnut s vlasti, a 2004. se spojila sa Demokratskom strankom. Po ugledu na Otpor osnovane su mnoge organizacije u regionu i šire, uključujući Hrvatsku, Rusiju i Albaniju.
Simbol stisnute pesnice koristili su i Egipćani 2011. na protestima kojima je srušen režim Hosnija Mubaraka, članovi pokreta "Okupiraj", te ukrajinski separatisti 2015. Simbol otpora, stisnutu pesnicu, stvorio je mladi srpski umetnik Nenad "Duda" Petrović 1998. Slogani koji su se koristili tokom demonstracija u Srbiji bili su "Buđenje" i "Gotov je".
Ulični protesti u Hong Kongu koji su trajali od kraja septembra do sredine decembra 2014. koristili su za svoj simbol otvorene kišobrane. Demonstranti, koji su tražili transparentnije izbore, koristili su kišobrane da bi se odbranili od suzavca koji je koristila policija da ih rastera, usled čega je pokret stekao i ime "Kišobran revolucija", koje je osmislio Adam Koton i upotrebio na "Tviteru" 26. septembra. I danas se na novim protestima u Hong Kongu, ovaj put zbog novog kineskog zakona o bezbednosti, koriste kišobrani.
RUKE GORE
"Ruke gore, ne pucaj", ili prosto "Ruke gore" je gest i slogan koji je potekao nakon ubistva crnog tinejdžera Majkla Brauna u avgustu 2014. u Fergusonu, Misuri. Prema navodima svedoka Braun je držao ruke u vazduhu tokom sukoba sa policijom. Dorijan Džonson, koji je bio sa Braunom u vreme incidenta, naveo je da je ovaj rekao policiji - Nemam pištolj, ne pucajte. Tako se uobličio prepoznatljiv slogan protesta u Fergusonu "Ruke gore, ne pucaj", koji se brzo proširio dalje, uključujući i proteste u Hong Kongu te godine.
TRI PRSTA
Gest sa tri podignuta prsta postao je simbol otpora na uličnim protestima u Bangkoku na Tajlandu tokom leta 2014. Gest je bio inspirisan hit filmom "Igre gladi", ali demonstranti su mu pridavali i druga značenja. Neki smatraju da je to trostruki francuski slogan za slobodu, jednakost i bratstvo. Simbol je pobune protiv totalitarne vladavine, usled čega je korišćen na Tajlandu u znak otpora vojnoj vlasti. Tajlandski demonstranti su potom usvojili sendvič kao svoj novi simbol. U junu 2014. demonstranti su delili sendviče, uzvikujući - Sendviči za demokratiju - i jeli ih u javnosti. Gest sa tri podignuta prsta koristio se i na protestima u Bangkoku u januaru 2019. zbog mogućeg odlaganja izbora.
GAS MASKE
Građanski nemiri u Turskoj počeli su krajem maja 2013, inicijalno zbog plana urbanizacije istanbulskog parka Taksim Gezi, da bi se kasnije proširio širom zemlje i zadobio širi oblik protesta zbog sloboda štampe i izražavanja. Policija je koristila suzavac da rastera demonstrante, zbog čega su gas maske postale redovna scena na protestima. Demonstranti su takođe koristili stilizovane maske Gaja Foksa, koji je bio član grupe koja je isplanirala Barutnu zaveru 1605.
ŠARENE FANTOMKE
Kad su članice ruskog benda Pusi Rajot uhapšene početkom marta 2012. zbog huliganstva, nakon nastupa u Hramu Hrista Spasitelja u Moskvi, usledili su protesti u regionu i šire za njihovo oslobađanje. S obzirom da su članice benda bile prepoznatljive po jarkim haljinama i balaklavama, takozvanim fantomkama, na svojim nastupima, ruski, poljski i drugi demonstranti su počeli da ih i sami nose na protestima.
ZASTAVA PONOSA
Zastava duginih boja, poznata i kao LGBT zastava, je simbol prava lezbijki, homoseksualaca, biseksualaca i transrodnih osoba i društvenih pokreta LGBTQ. Originalnu zastavu sa osam boja osmislio je Gilbert Bejker za gej paradu u San Francisku 1978, a iste godine izvršen je atentat na gej člana gradskog veća Harvija Milka. Nakon toga je LGBT zajednica počela da koristi njegovu zastavu, iako sa sedam boja. Danas ih ima šest – crvena, narandžasta, žuta, zelena, plava i ljubičasta.
KAPULJAČE
Kad je Džordž Zimerman krajem februara 2012. na Floridi usmrtio crnog tinejdžera Trejvona Martina, došlo je do protesta širom zemlje. Trejvon je usmrćen dok je na sebi imao kapuljaču, koja je zbog toga postala simbol protesta. Demonstranti, koji su zahtevali hapšenje Zimermana, nosili su Trejvonovu fotografiju sa kapuljačom, koju su štampali na majice i priveske, a kasnije su neki profesionalni sportisti, poput Karmela Entonija, Dvejna Vejda i LeBrona Džejmsa donirali kapuljače u Martinovu čast.
POKRET OKUPIRAJ
Inspirisan Arapskim prolećem, Pokret Okupiraj je međunarodni društveno-politički pokret protiv socijalne i ekonomske nejednakosti i nepravde i nedostatka "prave demokratije" u svetu. Prvi protest koji je primio svetsku pažnju bio je "Okupiraj Volstrit" u Njujorku u septembru 2011. Do oktobra su se demonstranti okupljali u 950 gradova širom 82 države sveta, iako je pokret bio najaktivniji u SAD. Demonstranti su se koristili sloganom "Mi smo 99%", a kao simbol izabrali su već pomenute maske Gaja Foksa, koju je prvo koristio međunarodni pokret Anonimusi.
Masku kakvu danas prepoznajemo napravio je umetnik Dejvid Lojd za grafičku novelu "V for Vendetta", koja je ekranizovana 2006. i postala simbol otpora. Demonstranti su takođe koristili i stisnutu pesnicu, koja predstavlja simbol otpora.
ŠERPE
Šerpe i lonci su možda najpopularnija forma protesta, koje ljudi koriste da udaraju u njih kako bi napravili buku i skrenuli pažnju na neki problem u društvu i izrazili svoje nezadovoljstvo. Zanimljivo je da su se prvi protesti ovog tipa pojavili još 1830-tih u Francuskoj, a koristili su ih protivnici režima Luja Filipa I. Više od jednog veka kasnije, 1961, šerpe su korišćene na protest u Alžiru, a u razdoblju koje je usledilo ovakav vid protesta uglavnom sveo na Južnu Ameriku, gde su ga prvi put upotrebili Čileanci. Jedan od najvećih ovakvih protesta dogodio se u Argentini 2001. U šerpe i lonce lupalo se i u Brazilu, Kanadi, Čileu, Ekvadoru, Islandu, Libanu, Meksiku, Venecueli, Turskoj, Španiji, Srbiji i drugde.
ISLAMISTIČKE ZVERI PODMUKLO UDARILE: Veliki napad na severoistoku, ranjeno na STOTINE CIVILA I VOJNIKA
EKSPERTI POTVRDILI: Evo da li korona virus može da se prenosi sa majke na bebu
AMERIKA POSTEPENO POPUŠTA MERE: Dok je u njenoj saveznoj državi danas zabeleženo 2.500 NOVIH SLUČAJEVA KORONE
AMERIKA BEZ DRUGOG TALASA KORONE? Stručnjak iz SAD optimističan po pitanju virusa
Smrtonosni pronalasci: Naučnici otkrili tajne drevnih glečera
