BOGU BOŽIJE, CARU CAREVO: Siriza i Crkva - odnos poštovanja, ali porez da se plati
Vladajuća Siriza, najavljujući u Grčkoj borbu protiv utajivača poreza, imala je u vidu i Pravoslavnu crkvu, a novi kurs vlade Aleksisa Ciprasa prema crkvi mogao se videti i nakon što su i premijer i članovi njegovog kabineta zakletvu položili bez pravoslavne ceremonije.
Reč je, kako se komentariše u medijima, o značajnom raskidu sa ceremonijalnom kulturom Grčke budući da su do sada svi visoki zvaničnici, od socijalista do desničara, stupali na dužnost uz Bibliju i krst, a često i uz svetu vodicu i bosiljak.
Crkva i država su isprepletane još od ranih dana grčke nezavisnosti, čak je i grčki Ustav pisan "u ime Svetog Trojstva", ali Siriza ima plan da ih razdvoji, mada to neće biti učinjeno na brzoplet niti konfrontacioni način, navodi londonski list "Ekonomist".
Sa druge strane, i crkveno vođstvo u Grčkoj ima stavove mekše nego nekada. Tako vrhovni poglavar Grčke pravoslavne crkve ima umerene političke stavove i ističe da Crkva služi svima, bez obzira na rasu ili metafizička uverenja.
Iako je većina događaja u Ciprasovom životu bila sekularne prirode, imajući u vidu da se nije venčao u crkvi i da mu deca nisu krštena, arhiepiskop je predvodio versku sahranu njegovog oca i Cipras se sa verskim velikodostojnicima sastajao proteklih meseci.
Da Cipras vodi računa da ne omalovaži grčke vernike potvrđuje i Nikos Kosmidi, aktivista Sirize iz severne Grčke koji je pobožni pravoslavac i koji kaže da je odluka lidera njegove stranke o sekularnoj zakletvi zapravo "čin iskazivanja poštovanja prema Crkvi i njenom integritetu".
Umesto da verske obrede koristi u političke svrhe, kao što su prethodni lideri činili, Cipras "priznaje svetost crkvene službe i pokazuje poštovanje prema svima nama (pobožnim hrišćanima)", objašnjava Kosmidi.
Nema razdvajanja države i crkve...
Sirizu bi u sprovođenju plana o razdvajanju Crkve i države mogao, međutim, da spreči kompromis koji je napravila sa krajnje desničarskom strankom Nezavisnih Grka s kojom je ušla u koaliciju, a čiji je jedan od glavnih uslova za ulazak u vladu bio da se to pitanje ne razmatra, kaže za RSE Igor Štiks, naučni saradnik Univerziteta u Edinburgu.
Kako prenosi list Katimerini, Nezavisni Grci, koji su protiv mera stroge štednje, pristali su da podrže ekonomske planove Sirize, a zauzvrat su tražili da Siriza ne pokreće pitanja koja njen koalicioni partner smatra spornim, kao što je odvajanje Pravoslavne crkve od države i sporazum o nazivu Makedonije.
...ali će porez morati da se plati
Sa dolaskom radikalne levičarske partije na vlast, postavlja se i pitanje budžeta koji je Crkva dosad uživala, kao i izuzetosti Crkve od plaćanja poreza.
Novi grčki ministar finansija Janis Varufakis je poručio da će vlada preduzeti oštre mere protiv utaje poreza i da "neće stati dok ne uspe".
Crkva dosad nije morala da plaća nepopularan porez na imovinu koju je prethodna vlada uvela u septembru u pokušaju da ispuni ciljeve štednje, što je izazvalo negodovanje u javnosti, nakon čega je Ministarstvo finansija objasnilo da će Crkva biti oporezovana za imovinu koja se koristi u poslovne svrhe, preneo je Gardijan.
Plaćanja poreza su bile pošteđene dobrotvorne organizacije i svetilišta, ali je granica između crkvenih institucija koje su morale da plaćaju porez i onih koje nisu bila nejasna, a računima Crkve nije bilo lako pristupiti, te su zbog toga crkveni fondovi ostali tabu tema u Grčkoj.
Crkva ima ogromne posede i kapital
Stručnjaci kažu da su crkveni prihodi podložni oporezivanju, ali da postoje dva velika problema - odsustvo sistema za obračun tih prihoda i neadekvatno vođenje katastra.
Gardijan podseća da je 10.000 grčkih sveštenika do sada uživalo godišnji budžet od 220 miliona evra, te da je Crkva drugi najveći vlasnik zemljišta, posle grčke države, ali da nije bila oporezivana na 130.000 hektara kojima raspolaže.
Portparol atinskog arhiepiskopa i grčkog patrijarha objasnio je da je reč o šumama, a ne o građevinskom zemljištu, ali britanski list navodi da u crkvene posede spadaju i stambeni blokovi u najmodernijim atinskim četvrtima, kao i gradska predgrađa u naseljima na obali mora.
Grčka pravoslavna crkva ima i udeo od jedan i po odsto u Nacionalnoj banci Grčke i predstavnika u njenom upravnom odboru.
"Vlada okleva kad je reč o uvođenju poreza Crkvi i bogatašima, dok radnici i penzioneri moraju da plaćaju, a da ih pri tom niko ne pita za mišljenje", primetio je Cipras nekoliko meseci pre nego što je došao na vlast, nagovestivši u kom pravcu će ići program njegove vlade.
