FELIX ROMULIJANA: Mesto gde se ujedinjuje istorija i dvorska arhitektura
Da bismo shvatili gde je Zaječar danas, a naročito koji je plan za sutra, moramo da pođemo od juče. Zaječar je grad prebogate istorije, koja seže od drevnih paganskih plemena, preko Starih Rimljana, Starih Slovena, Srba, Turaka i Nemaca, što je sve kolektivno dovelo do onoga što zapravo čini Zaječar danas - a to je izuzetno kulturno-istorijsko bogatstvo, patriotizam, gostoljubivost, dobra hrana, fantastično pivo i specifičan šarm, prepoznatljiv za istočnu Srbiju. Ono što možemo da očekujemo od Zaječara sutra jeste da sačuva sve ono što je on danas, jer je upravo to ono što ga čini toliko savršenim.
Felix Romulijana je staro carsko imanje smešteno na teritoriji današnje Istočne Srbije, a njegovi ostaci svedoče o moći rimskog cara Galerija, koji je tu sahranjen na brdu iznad imanja.
ZELENO SRCE SRBIJE OD PROŠLOSTI DO DANAŠNJICE: Vodimo vas kroz najatraktivnije turističke motive ovog prostora (FOTO)
ŽIVOPISNA MIONICA: Šta sve nudi biser Zapadne Srbije - pored lekovite banje i istorijskog sela, ne zaboravite i ovo (FOTO)
MIONIČKI KRAJ ČUVA HEROJSKO NASLEĐE NAŠEG VELIKOG VOJVODE: Otvaramo vrata rodne kuće Živojina Mišića - iza sebe ostavio časno ime i još ponešto (FOTO)
U kasnom periodu svog vladanja, rimski car Gaj Galerije Valerije Maksimijan odlučio je da se povuče na svoje rodno mesto. Njegova majka, Romula, bila je Danka koja je napustila obale Dunava zbog napada Karpata i udala se za pastira. Galerije je prvobitno sledio očev zanat i dobio je nadimak Armentarius (latinski: armentum, stado), koji ga je pratio i kada je postao car.
ARHITEKTURA I UNESCO
Arheološki lokalitet Felix Romulijana, takođe poznat kao Gamzigrad, predstavlja grandiozni carski kompleks koji je Galerije izgradio za svoju majku Romulu. Palata je bila utvrđena zidovima i dvadeset odbrambenih kula, okružena odbrambenim strukturama, uključujući hramove, kupatila i javne zgrade.
Grad je obuhvatao carsko imanje Felix Romulijana, maleni hram, veliki hram i javna kupatila, a sve je bilo zaštićeno odbrambenim zidovima i sistemom kula.
Zgrade su bile bogato ukrašene freskama, mozaicima sa figurativnim i geometrijskim motivima, i dekoracijama velike istorijske i umetničke vrednosti. Palata je bila primer jedinstvene rimske dvorske arhitekture i najbolje predstavljanje tog stila.
Godine 2007. Felix Romulijana je upisana na UNESCO listu svetske kulturne baštine zbog njenih jedinstvenih arhitektonskih karakteristika, lepote očuvanih umetničkih dela, mozaika na podu i skulptura.
Uvrštavanje Felix Romulijane na UNESCO listu svetske kulturne baštine ističe njenu važnost kao dobro očuvanog i značajnog arheološkog nalazišta, omogućavajući posetiocima da dožive i cene izuzetna dostignuća Rimskog carstva i njegov nasleđe u arhitekturi i umetnosti. Istorisjki značaj mesta kao drevnog carskog dvorca koji je izgradio rimski car Galerije i njegova reprezentacija jedinstvene rimske dvorske arhitekture takođe su doprineli njenom uvršćenju na ovu prestižnu listu.
ISTORIJA I ARHEOLOŠKA ISKOPAVANJA
Carsko imanje Felix Romulijana nikada nije bilo dovršeno, pa su rimski carevi ovo monumentalno zdanje preneli u vlasništvo hrišćanske crkve u 4. veku.
Nekoliko vekova kasnije, palata je uništena od strane varvarskih plemena, ali je car Justinijan I je obnovio i pretvorio u graničnu utvrdu. Nakon napada Slovena krajem 6. veka, carsko imanje je napušteno. U 11. veku je kompleks ponovo oživeo kao slovensko naselje.
Arheološka iskopavanja na tom području započela su 1953. godine i otkrila su nekoliko palata i hramova unutar gradskih zidina. Tragovi prvih naselja u Gamzigradu pronađeni su na severu od gradskih zidina, kao i unutar samog grada.
Arheolozi su otkrili kamene sekire iz 3. veka pre nove ere, komade keramike iz kasnog bronzanog doba, kao i nakit iz kasnog gvozdenog doba. U 5. i 6. veku pre nove ere, tu su bili naseljeni pripadnici plemena Tribala, ali to nije potrajalo dugo. Iz tog vremena nema arheoloških ostataka iz poslednjeg veka pre nove ere, pa nije sigurno ko su bili ljudi koje su Rimljani tu zatekli.
MISTERIJA IMENA
Otkriće natpisa "Felix Romulijana" 1984. godine rešilo je misteriju Gamzigrada. Natpis otkriva puno ime kompleksa pomenutog u delima anonimnog pisca iz oko 360. godine, u Epitomu Aurelijevog Viktora i Prokopijevom De Aedificiis, napisanim između 553. i 555. godine.
Prema podacima iz Epitoma, rimski car Galerije je rođen i sahranjen u Dakiji, na mestu koje se zvalo Romulijanum, po imenu njegove majke Romule.
Prokopije je pominjao Romulijanu u vezi sa kampom koji je obnovio car Justinijan I. Na taj način, mesto gde je Galerije rođen i sahranjen se pojavljuje kao Felix Romulijana (natpis iz 306-311), Romulianum (oko 360. godine) i Romulijana (oko 555. godine).
Danas je sigurno da su Galerije i njegova majka sahranjeni blizu Felix Romulijane, na mestu koje se naziva "Magura", gde su otkrivene dve kamene grobnice, bogato ukrašene arhitektonskim ornamentima, i dve lomače. Prema starom običaju, car i njegova majka su ceremonijalno spaljeni, time završavajući svoju apoteozu.
LOKACIJA
Felix Romulijana je udaljena 10 km od grada Zaječara. Do Zaječara možete stići automobilom, autobusom, vozom, ali i brodom.
Iz Beograda je najbolje putovati auto-putem Đerdap preko Kladova i Negotina, udaljenost je 250 km. Iz Niša možete uzeti put Niš-Zaječar-Negotin-Kladovo-Rumunija, ili ići auto-putem E-75 do Paraćina, odakle se skreće ka Zaječaru, što će vam oduzeti oko 100 km.
Za Zaječar postoje vozne linije iz svih većih gradova Srbije, a odavde preporučujemo lokalni prevoz do Gamzigrada.
Projekat je finansiran iz budžeta Grada Zaječara. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
