POČETAK KRAJA VELIKE TITOVE DRŽAVE: Neredi na Maksimiru pre 31 godinu označili su uvod u rat i raspad bivše Juge
Na današnji dan prije 31 godinu na zagrebačkom stadionu Maksimir počeo je, mnogi su takvog mišljenja, kraj Jugoslavije.
Tog 13. maja 1990. godine Dinamo je na Maksimiru trebao ugostiti lidera prvenstva Jugoslavije Crvenu zvezdu, no susret zbog navijačkih nereda na kraju nije odigran.
ŠTO PREKO LEŠEVA DECE? Vučić o prisluškivanju i crtanju mete na čelo njegovog sina: "Đilasovi su postali MEGAFON grupe Veljka Belivuka!"
Koroni su dani odbrojani u Srbiji: Stigao najnoviji podatak koji ohrabruje - KOVID PROBLEM ODLAZI U PROŠLOST
"NEMA GDE JE NISMO TRAŽILI" Pejke nema sedmi dan, nije ponela telefon, porodica moli za pomoć
Iako je Zvezda već praktički osigurala titulu prvaka, oko 3.000 Delija, navijača beogradske ekipe, je došlo u Zagreb te se na ulicama u više navrata sukobilo sa navijačima Dinama, popularnim Bad Blue Boysima.
No, pravi neredi su nastali na stadionu. Utakmica se igrala samo nekoliko sedmica nakon prvih demokratskih izbora na kojima je u Hrvatskoj pobijedio HDZ, te je susret iskorišten u političke svrhe. Bad Blue Boysi su Delijama psovali Slobodana Miloševića, dok su Beograđani psovali Franju Tuđmana i pevačicu Tajči koja je osam dana ranije predstavlajla Jugoslaviju na Eurosongu u Zagrebu.
Navijači Crvene zvezde predvođeni ratnim zločincem Željkom Ražnatovićem Arkanom su sat vremena pred početak meča na istočnoj tribini Maksimira napali gledatelje koji su se nalazili iznad njih.
Kada tadašnja milicija nije reagovala, Bad Blue Boysi su probili ogradu na sjevernoj tribini i utrčali u teren kako bi se obračunali sa Delijama.
Milicija je stala u zaštitu Delija i počela se obračunavati sa navijačima Dinama, a kapiten Modrih Zvonimir Boban se u tom trenutku odlučio umešati u sukob, te je nogom udario milicajca Refika Ahmetovića.
Kolege su Ahmetovića nagovarale da upotrijebi pištolj, no on to nije uradio.
- Da je drugi put krenuo ka meni, pucao bih i verovatno bih ga ubio. Dinamov trener Josip Kuže je spasio i njega i mene. Da je krenuo na mene, ja bih ga ubio i otišao bih u zatvor gde bi mene ubili kad je počeo rat - rekao je Ahmetović godinama nakon incidenta.
- Mogu samo reći da sam reagovao na jednu veliku nepravdu koja je bila toliko očita da jednostavno čovek s minimalnim dostojanstvom i nacionalnim ponosom ili čovek koji ima osećaj za za minimalnu pravdu ne može ostati miran. Ne može ne reagovati na neki način. Ja jesam psovao, svašta sam vikao milicajcima i bilo je i s moje strane dosta provokacija pre nego što me onda milicajac udario i onda sam mu ja vratio - rekao je Boban koji je zbog ovog incidenta suspendovan na šest meseci i zbog toga nije igrao na Svetskom prvenstvu u Italiji.
Veliki neredi zbog kojih utakmica nije odigrana nastavili su se oko stadiona do kasno u noć, a prema službenim informacijama povređeno je 79 milicajaca i 59 navijača.
Raspad Jugoslavije
Raspad Jugoslavije nastao je kao rezultat niza političkih nemira i sukoba tokom početka devedesetih godina 20. veka. Nakon perioda političkih kriza osamdesetih godina, došlo je do pojačavanja sukoba oko nerešenih pitanja koji su prerasli u međuetničke oružane sukobe od 1991. i doveli do raspada Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) 1992. godine. Ratni sukobi su bili manji u Sloveniji sredinom 1991, a u Hrvatskoj (1991-1995) i Bosni i Hercegovini (1992-1995) prerasli su u građanske ratove sa desetinama hiljada mrtvih. Građanski rat na Kosovu 1998-1999. može se posmatrati kao nastavak građanskih ratova u Jugoslaviji i njenog nasilnog raspada koji je počeo sredinom 1991.
Nakon savezničke pobede u Drugom svetskom ratu, Jugoslavija je formirana kao federacija šest republika: Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora i Makedonija. Pored republika, na području Srbije su formirane dve autonomne pokrajine: Vojvodina i Kosovo. Svaka od republika je imala svoj ogranak Komunističke partije Jugoslavije i vladajuću elitu, kao i tenzije koje su rešene na saveznom nivou. Jugoslovenski model organizacije države, kao i "srednji put" između planske i liberalne ekonomije, imao je relativan uspeh, a zemlja je prošla kroz period snažnog ekonomskog rasta i relativne političke stabilnosti do osamdesetih godina, pod čvrstom vladavinom doživotnog predsednika Josipa Broza Tita. Nakon njegove smrti 1980, oslabljeni sistem savezne vlade nije bio u mogućnosti da se nosi sa rastućim ekonomskim i političkim razlozima.
Osamdesetih godina, Albanci na Kosovu su tražili da Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo dobije status konstitutivne republike, počevši sa nemirima 1981. godine. Etničke tenzije između kosovskih Albanaca i Srba trajale su tokom čitave decenije, što je dovelo do rastom protivljenja političkih vođa Srba visokoj autonomiji pokrajina i neefikasnom sistemu konsenzusa na federalnom nivou, koji su viđeni kao prepreke ostvarivanju interesa Srba i Jugoslovena da žive u jedinstvenoj državi. U takvim okolnostima kao vođa u Srbiji pojavio se Slobodan Milošević 1987. godine. Milošević je sa pristalicama republičkog jedinstva u Srbiji preuzeo kontrolu u autonomnim pokrajinama Kosovo i Vojvodina, a Miloševićevi istomišljenici uzeli vlast i u Crnoj Gori 1989. godine. Jačanje Miloševića u Srbiji i pristalica jake središnje vlasti u Jugoslaviji u Crnoj Gori, izazvalo je snažno protivljenje političkih vođa u Sloveniji i Hrvatskoj, koji su se zalagali za demokratizaciju, ali i razgradnju Jugoslavije u vremenu promena Revolucijama 1989. u srednjoj i istočnoj Evropi.
Savez komunista Jugoslavije se raspao u januaru 1990. po federalnim linijama, a tokom 1990, komunisti gube prve višestranačke izbore održane u zemlji od separatističkih partija, osim u Srbiji i Crnoj Gori, gde izbore dobija Milošević i njegovi saveznici. Jedna republika za drugom su 1991. proglašavale nezavisnost, ali status srpske manjine izvan Srbije i Crne Gore ostaje nerešen.
Nakon niza međuetničkih incidenata, usledili su ratni sukobi, prvo u Sloveniji, pa u Hrvatskoj i zatim u Bosni i Hercegovini: ratovi su ostavili dugoročnu ekonomsku i političku štetu u regionu.
