OD LEGIONARA DO ZLOČINCA: Ante Gotovina - hrvatski general na čijim rukama počiva krv srpskog naroda u "Oluji"

Ove godine se obeležava tačno 26 godina od velikog stradanja i progona sprskog naroda sa teritorije nekadašnje Republike Srpske Krajine, koja se nalazila na prostoru današnje Republike Hrvatske. Te tužne 1995. godine, u vihoru rata koji je potresao Jugoslaviju, Hrvati su praktično dovršili svoj viševekovni san, započet za vreme Drugog svetskog rata, koji je podrazumevao brisanje srpskog entiteta sa teritorije Hrvatske.

Kao što to uvek biva, i ovaj rat pružio je mogućnost brojnim zločincima i kriminalcima da isplivaju na površinu i u ime lažne ljubavi prema svom narodu i državi, a prave prema svom džepu i sebičnom interesu, počine neka od najmonstruoznijih dela, za koje svaki normalan čovek nema ni trunke razumevanja. Jedan od takvih je i Ante Gotovina, general hrvatskih vojnih snaga i čovek koga su smrt, uništenje i pakost pratili od samog rođenja, preko brojnih svetskih ratišta, do sukoba u Jugoslaviji i velikog stradanja srpskog naroda.

Detinjstvo i rana mladost budućeg zločinca

Ante Gotovina rođen je u siromašnoj porodici u Tkonu, na ostrvu Pašman, nedaleko od Zadra, 12. oktobra 1955. godine. Veći deo predratnog života hrvatskog generala obavijen je velom misterije, u kojem se kao niti provlače tragovi nasilja, kriminala i krvi.

Otac Milan bio je ribar, a pored njega, Antu i njegovog brata Borisa i sestru Anicu očuvala je majka, Ana Miočev. Ipak, ona umire vrlo rano, kada je Ante imao svega četiri godine. Po rečima rođene Anine sestre, ona je poginula u eksploziji mine, pokušavajući da zaštiti svoje sinove koji su u igri odlutali na minirano područje. Zajedno sa ocem i bratom, nedugo nakon majčine smrti, Ante se seli u Pakoštane, gde je živeo do svoje 17. godine.

O najranijim godinama života Anta Gotovine, gotovo da ne postoje proverene informacije, jer "general" gotovo da nikada nije govorio o svom detinjstvu i ranoj mladosti. Anteov otac Milan se nakon smrti svoje prve supruge Ane ponovo oženio i dobio još dvoje dece – Šimu i Branimira, tako da je Ante dobio dva polubrata. 

Nezadovoljan životom u malom primorskom mestu, Ante sa nepunih 18 godina odlučuje da pobegne od kuće i sreću potraži u belom svetu. Po ugledu na oca i njegovo zanimanje, Ante odlazi u nameri da postane moreplovac i ribar... ipak, ta želja mu se nikada nije ostvarila.

Period kada je hrvatski general prvi put okrvavio ruke

Lutanje po svetu ga je odvelo do Francuske, tačnije, do Marselja i Fort Sent Nikolasa. Upravo tu je Ante Gotovina odlučio da okuša svoju sreću, pa je sa nepunih 19 godina postao pripadnik Legije stranaca. Pristupivši Legiji, Ante je dobio nov identitet, pa je u vojnom dosijeu ostao označen kao Andrija Grabovac.

Legija stranaca je, ispostaviće se, bila idealno okruženje za mladog Antu jer je mogla da mu ponudi da svoju žeđ za krvlju i uništenjem utoli na najbolji mogući način, pre svega na afričkom kontinentu. Svoje početke u Legiji, Gotovina je odslužio u padobransko-diverzantskom puku, u kome je sticao ratno iskustvo.

Gotovina je proveo čitav niz godina u Legiji, a misije od velike tajnosti i još veće brutalnosti, ređale su se kao na traci. Zna se da je učestvovao u operacijama na prostoru Džibutija, Obale Slonovače i Čada, gde je po nekim informacijama navodno i ranjen.

Dugu epizodu u Legiji stranaca, Gotovina je završio sa činom narednika, a zbog "specijalnih zasluga" i verno služenje, u znak zahvalnosti, dobio je i francusko državljanstvo, 1979. godine. Za sve to vreme, njegova porodica gotovo da nije imala bilo kakvih informacija o njegovom životu, toliko da nisu znali ni da li je živ uopšte. Ante je tu tišinu prekinuo u samo jednom navratu, kada je kući poslao potpisanu razglednicu, verovatno iz neke daleke zemlje u kojoj je ratovao.

Odlazak iz Legije i početak kriminalnih aktivnosti

Iako je odlučio da napusti Legiju stranaca, ostao je u Francuskoj, gde je često povezivan sa kriminalnim svetom, ali i visokim političkim zvaničnicima. Po nekim, nedovoljno proverenim informacijama, Ante Gotovina je čak radio i za obaveštajnu službu, a kao jedan od glavnih zadataka mu je bio da osigura bezbednost političara i čuvenog francuskog desničara – Žan-Mari Le Pena.

Da se u Francuskoj nije bavio samo vojnim i bezbednosnim stvarima tih godina, govore policijski izveštaji koji Gotovinu često povezuju sa raznim kriminalnim aktivnostima, od iznude i pljačke, pa sve do oružanih napada i otmica. Brojna takva dela, počinio je upravo sa svojim bivšim saborcima iz Legije stranaca, koji su se odmetnuli i rešili da svoja "vojna umeća" unovče u samoj Francuskoj.

U periodu od 1986. do 1995. godine, Ante Gotovina je čak tri puta osuđen u Francuskoj za neka od najtežih kriminalnih radnji, za koje je ukupno dobio 9,5 godina zatvora, a zanimljivo je da se "general" nije odazvao ni na jedan sudski poziv. 

Da je pljačka nešto što je Gotovina i te kako voleo, videlo se već tih godina jer su se često na njegovom radaru nalazile brojne zlatare, banke, juvelirnice, dragulji, antikviteti, kao i drugi predmeti od velike vrednosti. Svoje kriminalne aktivnosti nastavio je i tokom ratova devedestih na prostoru Jugoslavije.

Kada se umorio od pljačke i francuskog podzemlja, odlučio je da ponovo krene na svetsku turneju, pa se tako našao na južnoameričkom kontinentu, u ulozi vojnog instruktora, gde je pod lažnim imenom Toni Moremante, obučavao komandose u Argentini, Gvatemali, Paragvaju i Kolumbiji.

Upravo u Kolumbiji je upoznao i svoju prvu suprugu, Himenu Dalel, sa kojom je dobio ćerku. Taj brak je bio kratkog veka, a Gotovina je odlučio da još uvek ne želi da zarad porodice prekida svoju uspešnu kriminalnu odiseju. Brojne afere pratile su Gotovinu i na ljubavnom planu. Na samom početku rata, gotovo odmah nakon povratka u Hrvatsku, Gotovina je uplovio u vezu sa atraktivnom TV novinarkom Vesnom Karuza. I sa njom je Gotovina dobio ćerku, ali ni ta veza nije dugo potrajala.

Hrvatski general bio je poznat i po brojnim drugim ljubavnim avanturama, ali detalji tih afera nisu dolazili do javnosti. Svoju sreću, Gotovina je pronašao sa pukovnikom hrvatske vojske Dunjom Zloić, sa kojom se venčao u tajnosti, a nešto kasnije dobio i sina.

Ustaške veze

 Krajem osamdesetih godina, Gotovina se u Argentini povezao i sa jakim ustaškim pokretom, koji je predvodio Dinko Šakić, krvoločni ustaša i monstrum poznat po svojim zlodelima u logoru Jasenovac, za vreme Drugog svetskog rata. Od ustaša u emigraciji je saznao da se sprema novo krvoproliće u Jugoslaviji, pa je Ante Gotovina u tome video idealnu priliku da uz izgovor "patriotizma" uveća svoje bogatstvo kroz pljačku i otimačinu.

Početak rata na teritoriji Jugoslavije dobro je došao svim ratnim profiterima i pljačkašima, pa tako i Antu Gotovini. Nedugo nakon početka rata, on se vraća na teritoriju svoje rodne države, već u junu 1991. godine.

Da je pljačku i vojnu karijeru voleo više od svoje porodice, dovoljno govori podatak da niko od njegovih ukućana nije ni znao da se on vratio u državu, kao ni za njegovu ulogu na samom početku rata.

Zločinačka dejstva protiv srpskog naroda

Pošto je već imao značajno "vojno iskustvo" iz svih operacija u kojima je učestvovao kao strani plaćenik, Gotovina po pristupanju hrvatskim snagama momentalno dobija čin pukovnika, a zatim je imenovan za komadanta Prve gardijske brigade, koju je predvodio na zapadno-slavonskom ratištu. Brzo je napredovao u hijerarhiji, pa je već početkom 1993. godine postavljen za zapovednika Zbornog područja Splita, mestu na kom je ostao sve do 1996. godine.

Gotovini nije puno trebalo da u potpunosti ispolji svoju krvoločnost i pokaže neopravdanu mržnju prema Srbima u Hrvatskoj. Sa svojom jedinicom počinio je brojne zločine na prostoru Livna, a najveći "poduhvat" te akcije bilo je uništenje spomen-kosturnice srpskim žrtvama iz Drugog svetskog rata.

Na samom početku 1993. godine, tačnije, 22. januara, započeta je operacija "Maslenica", koja je bila kodni naziv za zločinačku operaciju hrvatskih snaga u agresiji na Republiku Srpsku Krajinu. U toj operaciji je mučki ubijeno više od 350 krajiških vojnika i civila, od čega 35 žena i čak troje dece. Pored toga, proterano je oko 10.000 srpskih civila sa područja šire okoline Benkovca. Gotovina i njegova jedinica su aktivno učestvovali u ovoj akciji.

Nepune dve godine kasnije, ime Anta Gotovine i njegove jedinice ponovo se pominje u oblasti oko Dinare i na prostoru jugozapadne Bosne. Njima se pripisuje masakr nad zarobljenim vojnicima Republike Srpske, u okolini Mrkonjić Grada, kada je u septembru 1995. godine ubijeno više od 350 ljudi.

Još jedan stravičan masakr nad srpskim vojnicima i civilima vezuje se za ime Anta Gotovine, a to je zločin u selu Bravnice kod Jajca, počinjen 13. septembra 1995. godine. Zločin je sproveden u okviru operacije "Maestral", koji je bio zajednički zločinački poduhvat hrvatskih snaga i tzv. Hrvatskog Vijeća Odbrane (snage bosanskih Hrvata).

Ipak, akcija koja je Gotovinu proslavila među hrvatskim narodom i podigla ga na pijedastal heroja, bila je operacija "Oluja", sprovedena u avgustu 1995. godine. Tada već general, Ante Gotovina sa svojim kolegama, generalima Mladenom Markačom i Ivanom Čermakom, počinio je težak zločin protiv srpskog naroda na prostoru tadašnje Republike Srpske Krajine, kada su hrvatske snage vojnim putem prisilno stavili pod kontrolu tu oblast, a nad srpskim stanovništvom sproveli etničko čišćenje, ubijajući i nasilno proterujući svakog ko nije želeo da napusti svoje ognjište. Procenjuje se da je sa prostora RS Krajine za kratko vreme proterano oko 250.000 Srba. Nakon završetka operacije i zauzimanja Knina, Gotovina je u tom gradu uspostavio svoj štab.

U znak zahvalnosti zbog proterivanja, pljačkanja i ubijanja Srba, sve pod plaštom patriotizma, tadašnji hrvatski predsednik Franjo Tuđman, nagradio je generala Gotovinu imenujući ga za glavnokomandujućeg u Insepktoratu hrvatske vojske.

Operacija "Oluja" i etničko čišćenje srpskog naroda sa prostora tadšnje RS Krajine žestoko je odjeknulo u Evropi. Nedugo nakon same akcije hrvatskih snaga, Haški tribunal otvorio je istragu o zločinima nad Srbima, koji su se događali tih godina na prostoru Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

Istraga zločina i podizanje optužnice

Svojim delovanjem za vreme rata, Ante Gotovina je skrenuo posebnu pažnju na sebe, pa je tako postao zanimljiv za istragu Haškom tribunalu. Kada je došlo do promene vlasti u Hrvatskoj, došlo je i do sukoba Gotovine sa državnim vrhom. Iako je Gotovina u početku bio spreman na saradnju sa Međunarodnim sudom za ratne zločine, zabranjeno mu je da daje bilo kakve izjave. Sukob je kulminirao 2000. godine, kada je general Ante Gotovina otpušten iz hrvatskih oružanih snage po direktnoj naredbi tadašnjeg predsednika Stjepana Mesića, da bi u oktobru iste godine bio i penzionisan po ubrzanom postupku.

Maja 2001. godine, Haški sud je podigao zvaničnu optužnicu protiv Gotovine, koju je on odbio da primi, a zatim nestao bez traga. Nekoliko meseci kasnije, i Interpol se uključio tako što je raspisao poternicu za bivšim hrvatskim generalom. Gotovina je bio u bekstvu sve do 7. decembra 2005. godine, kada je pronađen i uhapšen na Kanarskim ostrvima.

Haška optužnica teretila je Anta Gotovinu za planiranje etničkog čišćenja i ratnih zločina nad Srbima u opštinama Šibenik, Zadar, Knin, Benkovac, Obrovac, Sinj, Gračac, Korenica, Gospić, Donji Lapac i Drniš. Sud ga je teretio da je kao glavnokomandujući dao veliki doprinos u proterivanju, pljačkanju, progonima i ubijanjima Srba na prostoru Republike Srpske Krajine, kao i da je najodgovorniji za zločine koji su se dešavali nad srpskim narodom u operaciji "Oluja", 1995. godine.

Pored Gotovine, optužnica je podignuta i protiv generala Mladena Markača i Ivana Čermaka. Svi oni su optuženi za zločine počinjene u okviru tzv. zajedničkog zločinačkog poduhvata nad srpskim narodom. Ante Gotovina je po haškoj optužnici lično bio odgovoran za ubistvo najmanje 150 Srba, kao i za proterivanje oko 250.000 ljudi.

Velika nepravda i strašno brukanje Haškog tribunala

Prvostepena presuda Haškog tribunala doneta je 15. aprila 2011. godine, po kojoj je Ante Gotovina proglašen krivim za dela progona, deportacije, pljačkanja, uništavanja imovine, ubijanja i okrutna postupanja tokom trajanja rata. Sud ga je jedino oslobodio po tački prisilnog premeštanja stanovništva. Gotovina je prvostepenom presudom osuđen na 24 godine zatvora.

Ipak, pravda za proterani srpski narod nije bila dugog veka jer je sud 16. novembra 2012. godine napravio presedan i doneo odluku da se Ante Gotovina oslobađa svake krivice. Pored generala Gotovine, odgovornosti je oslobođen i Mladen Markač. Ovakva odluka je doneta usled velikih političkih pritisaka na Haški sud, kao i zbog lažnog uverenja da su Srbi jedini krivci za rat kojim je Jugoslavija razbijena na komade.

Ova kontroverzna odluka Haškog tribunala, dočekana je sa ogorčenjem, ne samo u Srbiji, već svuda u svetu gde preovlađuje mišljenje da ratni zločini trebaju biti najoštrije sankcionisani. Presuda je samo u Hrvatskoj, jednom delu BiH, kao i u hrvatskoj dijaspori izazvala salve oduševljenja. Odluka suda kojom, i pored svih počinjenih zločina za koje postoje čvrsti dokazi i svedoci, Ante Gotovina postaje slobodan čovek, jasno je postavila pitanje da li je Haški tribunal sud koji kažnjava samo Srbe, dok svi drugi koji su počinili stravične zločine nad našim narodom bivaju oslobođeni svake odgovornosti.

Zaostavština Anta Gotovine

Zbog svoje mržnje prema Srbima, i akcijama koje su ga proslavile u ratu, Ante Gotovina stekao je status ikone u određenim hrvatskim krugovima, ali što je najgore, i u samom državnom vrhu Hrvatske. "Zasluge" kojima je "zadužio" svoj narod, često se u hrvatskom društvu glorifikuju, a njegov lik dobija obeležje nesutrašivog viteza koji je posvetio život borbi za sticanje nezavisnosti Hrvatske i konačnom obračunavanju sa Srbima – tradicionalno najvećim neprijateljem Hrvata.

Ime i lik Anta Gotovine skoro da su neizostavni deo svakog većeg skupa hrvatske omladine, na kojima se, uz velike količine alkohola, brojnih psihoaktivnih supstanci i proustaških pesama Marka Perkovića Tompsona, veličaju zločini počinjeni nad srpskim stanovništvom devedesetih godina.

Običan kriminalac i ratni profiter postao je ideal i simbol onome čemu se u Hrvatskoj teži, pa su vrlo brzo brojne škole, ulice, bulevari i objekti poneli naziv ovog srbomrsca, dok je Gotovina postao i počasni građanin na desetine gradova širom države.

Nama ostaje samo da se nadamo da će pravda, koja je spora ali dostižna, na kraju ipak stići ovakve zločince, i da se molimo da se brojna stradanja koja su zadesila srpski narod u 20. veku više nikada ne ponove.