"Sahranili smo tatine potkolenice" Pacijenti u Crnoj Gori pokopavaju delove tela, fetuse i posteljice

Porodice pacijenata kojima je amputiran deo tela, amputirane udove sahranjuju sami na grobljima i u porodičnim grobnicama i to čine uz “blagoslov” crnogorskih lekara.

Čijim su članovima porodice amputirani ekstremiteti. Navode da su im upravo lekari kazali da sami sahrane amputirane delove tela, te navode da im nije ponuđena alternativa i da nisu ni znali da postoji drugi način odlaganja amputiranih ekstremiteta, kao ni da bi, prema zakonu, njihovo odlaganje trebalo da preuzme bolnica, odnosno Klinički centar Crne Gore (KCCG), jer amputirani ekstremiteti, kao patoanatomski otpad, prema definiciji, spadaju u opasan medicinski otpad.

- Sahranili smo obe tatine potkolenice, lekar nam je tako rekao. Kako sam ja tada shvatila, bolnica nema gde sa tim -  kazala je jedna od sagovornica.

Da lekari navode porodice i pacijente da sami sahranjuju amputirane delove tela, potvrđuju i iz najveće crnogorske zdravstvene ustanove i, sudeći prema odgovorima nadležnih, to je pravilo. Izuzetak su situacije kada pacijent, odnosno porodica, najčešće iz materijalnih razloga, nisu u mogućnosti da to učine sami.

 Gorica Soković, objasnila je da se amputacije, “pretežno ekstremiteta, rade isključivo po medicinskim indikacijama, uz saglasnost pacijenta ili člana uže rodbine, ako pacijent nije u stanju da da istu”.

- Lekar je dužan da obavesti pacijenta o indikacijama operativnog zahvata, eventualnim komplikacijama, samim tim i mogućnošću da pacijent ili član uže rodbine preuzme i izvrši sahranu amputiranog ekstremiteta u porodičnu grobnicu. Dešava se da u pojedinim slučajevima rodbina nije u mogućnosti da preuzme amputirani ekstremitet - najčešće su u pitanju materijalni i socijalni status porodice -  kazala je Soković.

U tom slučaju, amputirani ekstremitet se, kako je dodala, uz saglasnost pacijenta, evidentira, odlaže i čuva po zakonski regulisanim standardima i normativima u rashladnim komorama KCCG do predaje na dalje pohranjivanje podgoričkom pogrebnom preduzeću.

Podsticanje pacijenata i njihovih porodica da sami sahranjuju amputirane delove, na neki način je podrška verovanju u skrnavljenje tela, što, u crnogorskom scenariju, direktno ugrožava svaku priču o doniranju organa.

Verovanje da će, ako nečiji organi nakon smrti budu presađeni drugome, telo donora biti oskrnavljeno, jedan je od razloga što Crna Gora još nema razvijen transplantacioni program.

- Čovek kojem je amputirana noga, želi da ta noga bude sahranjena gde će jednom i sam biti pokopan, kako bi njegovo telo bilo kompletno. Takav odnos ne pomaže u promociji programa doniranja organa, jer iz istih razloga, preminuli i njihove porodice ne žele da doniraju organe onima kojima su potrebni - reklo je više sagovornika.

Pomoćnica ministra zdravlja, Vesna Miranović, ranije je redakciji kazala da je teorija o skrnavljenju tela zbog doniranja organa “za duboku psihološku i kulturološku analizu”.