Sirija kakve više nema: Izgubljeni raj koji je postao PAKAO pre sedam godina

Sirijski rat koji je izbio u proleće 2011. promenio je izgled Sirije, Bliskog istoka, a nedvosmisleno je uticao i na svet, za šta su svakako najbolji primer veiliki talasi izbeglica u leto 2015. godine. Premda se tehnički radi o građanskom ratu u njemu su direktno ili indirektno uključene brojne države pa ga to čini svojevrsnim svetskim ratom na ograničenom prostoru.

Građanski rat u Siriji traje već sedam godina

Sirijski rat će uskoro navršiti svoju sedmu godinu i kraj mu se ne nazire. Kao glavni razlog rata i stradanja više stotina hiljada ljudi mediji na Zapadu žele nametnuti ustanak naroda protiv ''zlog i pokvarenog diktatora''. Ne treba posebno spominjati da su razlozi za rat vrlo složeni, ali ovom prilikom treba se podsetiti kakva je to država bila Sirija uoči rata.

Kad se pogleda ta realnost istina izlazi na videlo, odnosno vidi se da su uzroci rata daleko komplikovaniji. Bašar al-Asad je došao na vlast u julu 2000. godine. Prvi protesti protiv režima koji su bili posledica Arapskog proleća dogodili su se u martu 2011. godine. Tokom tog desetogodišnjeg perioda Sirija je imala svoje bolje i lošije dane i situacija je bila daleko od idealne pogotovo u nekom demokratskom smislu.

Sirija - multikulturalna država

Međutim, danas kad se analizira stanje u Siriji pre izbijanja rata stiče se utisak da je Sirijska Arapska Republika bila multikulturalna država mira, prosperiteta, turizma i stabilnog privrednog rasta. Moglo bi se bez preterivanja kazati da se radilo o nekoj vrsti blagostanja pogotovo nakon svih užasa koji su usledili.

Pobunjenici traže OSVETU za Istočnu Gotu: Žestok okršaj u provinciji Hama

Za vreme predratne Asadove vladavine stanje u zemlji bilo je mirnodopsko, nije bilo velikih protesta, štrajkova, pobuna. Sirija je bila poprilično prosperitetna zemlja kojoj su zavideli mnogi ne samo na Bliskom istoku već i šire. Pre početka rata 2011. Sirija je bila živahna država puna energije sa stanovništvom koje je brojilo više od 22 miliona od kojih su mnogi živeli živote sličnim ljudima u razvijenim zapadnim zemljama. Muzika, moda i sport bili su među najpopularnijim razonodama Sirijaca.

Zemlja privrednog uspona

Godine 2010. najpopularniji upisi na internet pretraživačima bili su Arapski idol, bodibilding, letnja moda i američka pevačica Majli Sajrus. Bili su popularni video snimci Fk Barselone na Jutjubu. 2010. je virtualni bend Gorilaz postao najveći zapadni bend koji je nastupio u Siriji. U tom periodu bile su živahne pijace u starim gradovima Damaska i Alepa, a država je imala svoju inovativnu IT industriju usprkos ekonomskim sankcijama Zapada, a bila je i središte tekstilne industrije.

Sirija je izvorno multikulturalno i multikonfesionalno društvo u kojem već vekovima žive većinom u miru i slozi različite frakcije hrišćana (rimokatolici, pravoslavci i protestanti), muslimana (suniti, šiti, alaviti), Jevreji i ostale verske i etničke zajednice. Npr. u starom gradu u Damasku pre rata bilo je jednostavno prolaziti, bez prelaska ratnih linija, od pretežito muslimanskih delova grada do onih četvrti gde su hrišćani u većini. U blizini su smešteni crkveni tornjevi i minareti džamija.

Postoje mnoga mesta gde hrišćani, muslimani, Kurdi, Arapi zajednički dele kafiće, restorane, umetničke galerije i druga mjesta na kojima se nije videla podeljenost po etničkim i religijskim osnovama. Čak pet papa rimokatoličke crkve je sirijskog porekla. Sirija je oduvek posedovala otvoreno društvo okrenuto zapadnoj kulturi kao nijedna druga arapska država. Država je sekularna, a šerijatski zakon je zabranjen.

BAHATO ponašanje Turske u Siriji: Nastavlja se sa izgradnjom vojnih objekata u Hami

Socijalna i verska ravnopravnost kao osnov za stabilno društvo

Žene nisu bile u obavezi da se pokrivaju velom niti da nose burke. Sirijke su imale pravo na zdravstvo i obrazovanje kao i muškarci. Pre rata Sirija je bila jedina zemlja u regiji bez unutrašnjih pobuna i etničkih sukoba. Čak 10% stanovništva bilo je hrišćanske orijentacije. Hrišćani su mogli kupovati zemlju i graditi crkve. U ostalim arapskim zemljama hrišćanska populacija broji manje od 1%.

U periodu od 2000. do 2010. sirijski BDP se utrostručio. Istovremeno, vlasti su uspele smanjiti odnos javnog duga u odnosu na BDP sa 150% na samo 30%. To su zaista bila izvanredna postignuća. Zapravo, Sirija je bila toliko stabilna država da je nakon izbijanja rata u Iraku 2003. postala destinacija broj 1 za iračke izbeglice koje su pobegle nakon početka američke invazije i  građanskog rata koji je usledio. Do 2010. u Siriji je živelo oko jedan milion iračkih izbeglica što je dokaz humanosti vlasti na čelu s Asadom. On nije morao primiti te izbeglice. Bila je to isključivo dobra volja.

Raj za turiste

Pre izbijanja rata Sirija je posedovala brzorastući turizam. Sve do nedavno, Sirija je bila omiljeno odredište širokih masa turista, najsigurnija i najliberalnija država na Bliskom istoku, iako je decenijama bila zasenjena turističkim divovima na Sredozemlju: Egiptom, Tunisom, Turskom i drugima. Godine 2010. Njujork Tajms je proglasio Siriju 7. najpoželjnijim odredištem na svetu. Sirija ne samo što ima prekrasne plaže u Tartusu i Latakiji već ima i velik broj drevnih gradova uključujući i one pod zaštitom Uneska.

Tramp doliva ulje na vatru: Novi državni sekretar spreman da pokrene američku invaziju na Siriju

Prestonica Damask sa svojom dugačkom istorijom poznata je kao tolerantan i zabavan grad u kojem se može na jednostavan način naučiti arapski jezik. Damask je proglašen arapskim gradom kulture 2008. Sirijska hrana, pogotovo ona koja se mogla jesti u drevnom Alepu, smatrala se najboljom na Bliskom istoku. Pekare i poslastičarnice nalazile bi se na svakom koraku. Turisti bi dolazili da vide ruševine gradova iz rimskog doba, izuzetno prostrane pustinje, užurbane gradske sajmove, prastare plaže i džamije iz ranih dana islama.

Kolevka umetnosti i kulture

Sirija je postala središte umetnosti i kulture još 3000 godina pre Hrista, a nju se oblikovale brojne civilizacije poput grčke, rimske, vizantijske, osmanske i islamske.Turistička ponuda punila je sirijsku državnu kasu, ali i kase privatnih ugostitelja i preduzetnika. Prema statistici sirijskog ministarstva turizma, otprilike oko 8.5 miliona stranih turista je posetilo Siriju 2010. što je povećalo turističke prihode za 40% u odnosu na 2009. Dakle u godini uoči izbijanja rata, više je turista posetilo Siriju nego Australiju koju je posetilo 5.8 miliona turista. Sirijci su te 2010. zahvaljujući turističkim dolascima ostvarili profit od skoro 8.4 milijarde američkih dolara.

Turizam je dao doprinos oko 13.5% ukupnom BDP-u i osigurao 13% radnih mesta u zemlji. Istovremeno, država je ulagala milijarde u raznovrsnu turističku ponudu. U sledećoj godini kad je započeo rat Sirija je zaradila samo 1.8 milijardi dolara.Odlični rezultati pre početka rata tada su pripisivani poboljšanom međunarodnom položaju Sirije i približavanju Damaska Zapadu. Siriju su u godinama neposredno pre izbijanja rata posećivali mnogi verski i politički lideri sa Zapada poput pape Jovana Pavla II, Tonija Blera, Nikolasa Sarkozija, Džimija Kartera, Džona Kerija i drugih.

Osujećen plan Islamske države: Sirijska vojska povratila oblast u južnom Damasku

Danas, sve to izgleda ironično, ali je tada to bila stvarnost. Treba istaknuti da su milioni turista koji bi svake godine dolazili u Siriju imali pravo na slobodu kretanja što dokazuje da je u zemlji vladala sloboda i da su Sirijci većinom bili srećni sa svojim vlastima. Npr. da je Asad bio nepopularan diktator kakvim ga danas neki žele prikazati, on nikad ne bi dozvolio strancima slobodno kretanje po svojoj teritoriji. 2009. CNN je napravio anketu koja je pokrila mnoge države Bliskog istoka i u njoj je Asad osvojio prvo mesto za osobu godine, velikom većinom od 66% glasova.Sirija je jedna od država čiju je središnju banku posedovala i kontrolisala nacionalna država, a takvo stanje je i danas.

Snažna ekonomija kao trn u oku Zapadu

Drugim rečima, Sirija upravlja svojom nacionalnom valutom, sirijskom funtom, tako da služi sirijskom narodu. Sirija nije imala dug prema Međunarodnom monetarnom fondu ni Svetskoj banci. MMF je kontrolisan od strane globalnih mega bankara i deluje kao policija koja uteruje dugove kada slabe države uđu u dužničke probleme. Asadova Sirija i Gadafijeva Libija, odbacile su takve prakse kao nemoralne. Obe navedene činjenice pokazuju neke od razloga zašto je Zapadnim silama bio prioritet promena režima.

Sirija je jedna od retkih država koje su zakonski zabranile GMO hranu. Asad je zabranio genetski modifikovanu hranu kako bi "očuvao ljudsko zdravlje" dobro znajući da američka multinacionalna poljoprivredna korporacija Monsanto kontroliše veliki deo u snabdevanju hrane na našoj planeti. U Monsantu znaju da će se u budućnosti ratovi voditi oko hrane, ali i pitke vode pa stoga žele kontrolisati što veće delove nabavke. Sirija je nacija bogata prirodnim resursima naftom i prirodnim plinom.

Oba bogatstva mogu eksploatisati samo državne kompanije. To čini Siriju jedinom takvom zemljom na Sredozemlju. Poseduje naftne izvore u vrednosti od 2500 miliona barela i izvore plina u vrednosti od oko 240 700 miliona kubnih metara. To je takođe jedan od glavnih razloga zašto je došlo do rata.Sirija je pre 2011. bila stabilna država koja je imala funkcionalnu i održivu privredu i osiguran prosperitet u budućnosti. Multikulturalno društvo je zaista dobro funkcionisalo. Od takve Sirije, pre 2011. godine, danas skoro da ništa nije ostalo.