NA DANAŠNJI DAN: Beo Zoo Vrt, Ana Frank, "Predator" i još mnogo toga (12. JUN)
Dobro došli u "NA DANAŠNJI DAN", rubriku u kojoj ćemo svakog dana davati kratku retrospektivu najvažnijih istorijskih događaja koji su se desili, zamislite, na današnji dan.
Dogodilo se na današnji dan - 12. jun:
NA DANAŠNJI DAN: Alkatraz, "Park iz doba jure", Aleksandar Makedonski i još mnogo toga (11. JUN)
NA DANAŠNJI DAN: Anonimni alkoholičari, Doroti, Karlo Anćeloti i još mnogo toga (10. JUN)
NA DANAŠNJI DAN: Paja Patak, Čarls Dikens, Peđa Stojaković i još mnogo toga (9. JUN)
1849. Luis Haslet patentirao gas-masku
U srednjem veku, kuga, ili crna smrt, harala je evropom, ostavljajući smrt i razaranje za sobom. Da bi se zaštitili od bolesti, lekari u italiji nosili su primitivne oblike gas-maski. Najpoznatiji primerci ovih maski bile su maske sa kljunovima, koje se i danas po veneciji mogu naći kao turističke drangulije. Za vreme crne smrti, baš u te mase lekari su stavljali lekovito bilje, kako bi filtrirali vazduh koji su udisali. Ova praksa im je omogućavala da izbegnu udisanje truleži i bolesti koja se širila ulicama.
Međutim, pravi prelom u razvoju gas-maskii dogodio se kada je Luis Haslet patentirao svoj model ovog drevnog izuma na današnji dan 1849. godine u Luivilu, u saveznoj državi Kentaki. Njegova inovacija je obezbedila konstrukciju koja je omogućavala efikasniju filtraciju i prečišćavanje vazduha. Ovaj patent je postavio temelje za dalji razvoj gas-maski i njihovu primenu u različitim oblastima.
Značaj gas-maske postao je posebno očigledan tokom Prvog svetskog rata, kada su bojni otrovi postali široko korišćeni u ratovanju. Gas-maske su postale vitalni deo opreme za vojnike, štiteći ih od opasnih hemijskih supstanci koje su mogle izazvati ozbiljne povrede ili smrt. Ove maske su takođe bile neophodne i za konje koji su učestvovali u ratu. Njihova zaštita bila je od velike važnosti kako bi se održala borbenost i mobilnost vojske.
Zahvaljujući izumu gas-maske i njenoj primeni u ratovanju, životi su spaseni i ljudi su imali bolju šansu za preživljavanje u opasnim situacijama. Ova tehnologija se nastavila razvijati tokom godina, unapređujući efikasnost i udobnost gasnih maski.
Danas, gas-maske se koriste u različitim industrijskim, medicinskim i vanrednim situacijama. One su postale neophodna oprema za zaštitu disajnih organa, omogućavajući radnicima da rade u okruženjima sa štetnim gasovima, hemikalijama ili česticama. Takođe su od velike važnosti u hitnim situacijama kao što su požari, hemijski incidenti ili pandemije.
1929. Rođena Ana Frank
Rođena kao Anelis "Ana" Mari Frank 12. juna 1929. godine u Frankfurtu, Ana je bila jevrejska devojčica, koju ceo svet danas pamti zbog njenog dnevnika i stradalničke sudbine. U vreme kada je Ana dobila svoj čuveni dnevnik kao rođendanski poklon 1942. godine, ona je već živela u Amsterdamu, u Holandiji, sa svojom porodicom.
Ana je vodila dnevnik tokom skoro dve godine, od 13. juna 1942. do 1. avgusta 1944. godine. U svom dnevniku je iskreno pisala o svakodnevnim događajima, svojim nadanjima, strahovima i snovima. Takođe je beležila i svoje misli o nacističkoj okupaciji Holandije i strahote koje je jevrejski narod doživljavao.
Nažalost, Ana i njena porodica su otkriveni i uhapšeni 1944. godine, prebačeni su u koncentracioni logor Aušvic, a kasnije u logor Bergen-Belsen. Tokom svog boravka u logoru, Ana je pokazala neverovatnu hrabrost i otpornost. Međutim, to ipak nije dovoljno. Preminula je u logoru Bergen-Belsen u martu 1945. godine, svega nekoliko nedelja pre oslobođenja.
Nakon rata, Anin dnevnik je pronađen i objavljen. Postao je jedno od najpoznatijih svedočanstava o Holokaustu. "Dnevnik Ane Frank" je dotakao srca miliona ljudi širom sveta i postao simbol dečije hrabrosti i slepe nade u teškim vremenima.
Danas, kuća u kojoj su se Ana i njena porodica krili u Amsterdamu pretvorena je u muzej posvećen uspomeni na ovu hrabru devojčicu, koja je za 15 godina svog života postigla više nego što većina ljudi postigne za 80. Naša misija kao čovečanstva jeste da ovaj dnevnik sačuvamo, kao i uspomenu na devojčicu koja ga je pisala, a da ta uspomena stoji kao podsetnik na to na šta je čovek sve spreman i za šta je sve sposoban.
1936. Otvoren Beo Zoo Vrt
Zoološki vrt u Beogradu, poznat i kao Beo Zoo Vrt, je jedna od najpopularnijih turističkih destinacija u Beogradu i jedan je od najstarijih zooloških vrtova na Balkanu. Otvoren je na današnji dan 1936. godine na Malom Kalemegdanu, jednoj od najpoznatijih balkanskih i svakako najpoznatijoj beogradskoj tvrđavi.
Zoološki vrt je prvobitno osnovan kao sklonište za divlje životinje, koje su prenete sa različitih delova tadašnje Jugoslavije. Ubrzo nakon otvaranja, zoološki vrt je postao dom za oko 1.200 životinja, koje su predstavljale različite vrste ptica, sisara, gmizavaca i vodozemaca.
Tokom svoje istorije, Beo Zoo Vrt je prolazio kroz razne faze razvoja i promena. U periodu između 1941. i 1944. godine, za vreme Drugog svetskog rata, zoološki vrt je bio zatvoren. Tokom rata, mnoge životinje su stradale, a zgrada zoološkog vrta je pretrpela značajna oštećenja. Jedan omaleni omaž upravo ovom delu istorije Beo Zoo Vrta nalazi se u Kusturičinom filmu i osvajaču Zlatne palme u Kanu - Underground, ili Podzemlje: Bila jednom jedna zemlja.
Nakon rata, zoološki vrt je obnovljen i postepeno je ponovno stekao popularnost. Danas, Beo Zoo Vrt je dom za preko 2.000 životinja, uključujući retke i ugrožene vrste. Posetioci imaju priliku da uživaju u različitim izložbama, edukativnim programima i aktivnostima koje promovišu očuvanje prirode i zaštitu životinja. Osim što je domaćin raznovrsnoj kolekciji životinja, takođe je poznat i po nekim svojim izuzetnim stanovnicima.
Kakva bi to priča o Beo Zoo Vrtu bila, a da se ne spomene maskota vrta i njegov najstariji stanar - američki aligator po imenu Muja, koji se smatra najstarijim živim aligatorom na svetu. Muja je stigao u Beogradski zoološki vrt 9. avgusta 1937. godine, godinu dana nakon osnivanja vrta. Već je bio odrasla životinja kada je doputovao u Beograd. On je bio jedan od onih srećnika koji su uspeli da prežive bombardovanje u Drugom svetskom ratu.
Danas, Muja je i dalje živ i u prilično dobroj kondiciji. Hrani se jednom nedeljno i konzumira oko 5-6 kilograma mesa. Njegova dugovečnost postala je izuzetno zanimljiva naučnicima, jer će Muja postaviti gornju granicu dužine života za američke aligatore, koju inače nije moguće tačno utvrditi u prirodi.
Ipak, nije Muja jedini slavni stanovnik koji je obitavao u beogradskom zoološkom. Pored njega, jedna od tih slavnih životinja bila je Gabi, ženka nemačkog ovčara. Jedne noći, Gabi je spasila noćnog čuvara od odbeglog jaguara, pri čemu je bila ozbiljno povređena. Ipak, vremenom se oporavila i nastavila da čuva Zoološki vrt. Zahvaljujući svom herojskom činu i velikoj medijskoj pažnji koju je dobila, Gabi je dobila spomenik u vrtu kao priznanje za svoj podvig.
Pored Muje i Gabi, još jedna značajna figura u Zoološkom vrtu bio je Sami, mužjak šimpanze. Sami je bio prvi predstavnik svoje vrste koji je stigao u vrt 1988. godine. Samo mesec dana nakon svog dolaska, Sami je pobegao i lutao okolnim ulicama sve dok ga Vuk Bojović, direktor vrta, nije umirio rečima "Hajde Sami, idemo kući". Bojović je, uz prisustvo policije, svojim kolima prevezao Samija nazad u Zoološki vrt. Sami je uginuo 1992. godine od infarkta creva, ali kao jedan od najslavnijih i najvoljenijih stanovnika vrta, on je dobio svoju bronzanu statuu, koja je i danas jedna od omiljenih destinacija unutar vrta za fotografisanje.
1964. Nelson Mandela osuđen na doživotnu robiju
Nelson Mandela, kao lider Afričkog nacionalnog kongresa (ANC), bio je glavni protagonista u borbi protiv segregacije i političke diskriminacije koju je promovisao režim aparthejda. Njegova hrabrost, vizionarstvo i posvećenost jednakosti učinili su ga simbolom otpora protiv rasne nepravde.
Ova presuda je bila samo jedan od mnogih pokušaja vlasti da uguši pokret za slobodu. Međutim, umesto da slomi duh otpora, ova nepravedna presuda je samo pojačala odlučnost Mandele, Sisulua i njihovih saboraca. Iza rešetaka su se borili za svoje ideale, prenosili poruke slobode i inspirisali milione ljudi širom sveta.
Njihova neumorna borba i međunarodni pritisak na južnoafrički režim konačno su urodili plodom. Nakon dugogodišnjeg zatočeništva, Mandela je oslobođen 1990. godine, a aparthejd je zvanično okončan 1994. godine.
Presuda iz 1964. godine je simbol borbe za pravdu, jednakost i ljudska prava. Ona nas podseća na snagu i hrabrost pojedinaca koji su spremni da se žrtvuju za bolju budućnost. Mandela, Sisulu i njihovi saborci su postali ikone nade i inspiracije za sve koji se bore protiv nepravde i diskriminacije.
Danas se sećamo njihove hrabrosti i upornosti, uvereni da njihova borba nikada ne sme biti zaboravljena. Njihov doprinos u ostvarivanju pravednog i inkluzivnog društva je beskrajno važan i treba da nas podstiče da se i mi angažujemo u izgradnji bolje budućnosti, bez obzira na prepreke koje nam se postave na put.
1981. Premijera filma "Indijana Džouns i otimači izgubljenog kovčega"
"Raiders of the Lost Ark" je postao instantni klasik i omiljeni film mnogih gledalaca širom sveta. Film kombinuje elemente avanture, akcije, arheologije i mistike, pružajući gledaocima nezaboravno iskustvo. Radnja filma prati Indijanu Džounsa, hrabrog i neustrašivog arheologa koji se bori protiv nacističkih snaga u potrazi za izgubljenim kovčegom koji sadrži moćne religijske artefakte.
Film je osvojio brojne nagrade, među kojima se najviše istuče pet Oskara. Film je dobio pohvale za svoju napetu priču, odlične specijalne efekte, sjajnu glumu Harisona Forda i besprekornu režiju Stivena Spilberga. Nakon velikog uspeha ovog filma, snimljeni su i nastavci koji su proširili avanture Indiane Džounsa i postali omiljeni među gledaocima.
Drugi film iz serijala, "Indiana Jones and the Temple of Doom" (Indiana Džouns i ukleti hram), premijerno je prikazan 1984. godine. Ovaj put Indi se suočava sa sektom koja želi da iskoristi drevne moći za svoje zle ciljeve. Film je bio poznat po svom mračnijem tonu u poređenju sa prethodnikom, ali je ipak privukao veliku pažnju i postao još jedan hit.
Treći film, "Indiana Jones and the Last Crusade" (Indiana Džouns i poslednji krstaški pohod), premijerno je prikazan 1989. godine. Indi se udružuje sa svojim ocem, tumačenim od strane legendarnog glumca Šona Konerija, u potrazi za Svetim gralom. Ova avantura je bila omiljena među publikom i donela je uspeh kako na bioskopskom platnu, tako i u kritičarskim krugovima.
Nakon pauze od 19 godina, četvrti film, "Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull" (Indiana Džouns i kraljevstvo kristalne lobanje), premijerno je prikazan 2008. godine. U ovom nastavku Indi se suočava sa sovjetskim agentima u potrazi za tajanstvenom kristalnom lobanjom. Film je dočekan sa mešovitim reakcijama publike i kritike, ali je ipak privukao veliku pažnju zbog povratka Harisona Forda u ulozi Indijane Džounsa. Bez obzira na pažnju i pojavu legendarnog Harisona Forda, ovaj film je ubedljivo najgori film u serijalu i većina okorelih ljubitelja originalne trilogije ni ne priznaje ovaj film kao nastavak iste.
Serijal Indijana Džouns ostaje jedan od najpoznatijih i najomiljenijih filmskih serijala u istoriji kinematografije. Avanture, humor, neustrašivost glavnog junaka i prepoznatljiva muzika Džona Vilijamsa čine ovaj serijal nezaboravnim. Fanovi širom sveta s nestrpljenjem očekuju sledeći nastavak, koji je najavljen za 30. jun ove godine. Nadajmo se da će biti bolji od svog prethodnika i biti po kvalitetu malo bliži originalnoj trilogiji.
1987. Premijerno prikazan film “Predator”
Naučno-fantastični kultni klasik u režiji Džona Maktirnana sa Arnoldom Švarcenegerom u glavnoj ulozi danas proslavlja svoj 36. rođendan.
Film prati tim elitnih vojnika koji se nalazi u tropskoj džungli kako bi izvršio tajnu misiju spašavanja talaca. Međutim, njihova misija se iznenada pretvara u borbu za preživljavanje kada se suoče s nevidljivim i nemilosrdnim vanzemaljskim predatorom koji počinje da ih lovi jednog po jednog.
Predator se ističe svojim napetim i akcionim scenama, a kao i fascinantnom dizajnu samog čudovišta. Predator je opremljen naprednom tehnologijom i ima sposobnost kamuflaže, koja mu omogućuje da se sakrije od svojih žrtava. Ovaj nemilosrdni neprijatelj postaje ultimativni izazov za vojnike koji se moraju udružiti i koristiti svoje taktičke veštine kako bi preživeli.
Film Predator je doživio uspeh među publikom i postao je klasik žanra akcionog, ali i naučno-fantastičnog filma. Njegova kombinacija napetosti, akcije i iznenađujućeg zapleta privukla je brojne obožavatelje širom sveta.
Film je definitivno ostavio značajan uticaj na filmsku industriju, ali i na pop kulturu. Njegov uspeh rezultiovao je produkcijom nekoliko nastavaka koji su proširili priču i dalje istražili svet Predatora: "Predator 2" iz 1990. godine, "Predators" iz 2010. godine, "The Predator" iz 2018. godine i "Prey" iz 2022. godine.
Posebno je značajna saradnja između franšizama Predator i Osmi putnik. U filmu "Predator 2" može se videti tajanstveni trofej Predatora, koji je zapravo lobanja Elijena, stvarajući tako vezu između ta dva sveta. Ova veza između Predatora i Osmog putnika rezultovala je kasnije u krosover filmovima poput "Alien vs. Predator" iz 2004. godine i "Aliens vs. Predator: Requiem" iz 2007. godine, a osim filmske franšize, Predator je takođe imao i značajan uticaj na industriju igračaka. Brojne akcione figurice Predatora postale su popularne među kolekcionarima i obožavateljima, a prava na njihovo pravljenje uzele su neke od najpoznatijih firmi za proizvodnju akcionih figura poput Makfarlejna i NECA-e.
1991. Bulsi osvojili prvu titulu šampiona NBA Lige
U NBA finalu iz 1991. godine, Džordanovi Čikago Bulsi sastali su se sa Los Anđeles Lejkersima u jednoj od najznačajnijih finalnih serija u istoriji NBA lige. Ovo je, između ostalog, bio prvi put u istoriji da su Čikago Bulsi stigli do finala, a takođe je bio i prvi put da je Majkl Džordan učestvovao u finalu, budući da su do tog trenutka Bulsi bili jedini NBA tim za koji je igrao.
Predvođeni Majklom Džordanom i Skotijem Pipenom, Bulsi su dominirali kako regularnim delom sezone, sa skorom od 61 pobede i 21 poraza, tako i u plejofu. Džordan je bio nezaustavljiv tokom celog finala, a njegova pojava na velikoj sceni donela je svetu košarke spektakularnu igru i nezaboravne trenutke.
U petoj utakmici finala, Bulsi su uspeli da pobede Lejkerse Medžika Džonsona rezultatom 108-101 i osvoje titulu prvaka NBA lige. Taj trijumf označio je početak uspona Bulsa i stvaranje jedne od najuspešnijih dinastija u istoriji košarke.
Džordan je osvojio nagradu za najkorisnijeg igrača (MVP) ovog finala, iako je ovo bila njegova prva NBA finalna serija u životu. Njegov neumoljiv talenat, sportska elegancija i izvanredne individualne performanse na terenu su se istakle i osvojile srca navijača širom sveta. Nakon ovog trijumfa, Džodan će postati glavno lice NBA lige i poslužiće kao uzor mnogim igračima koji su dolazili nakon njega.
Uspeh Bulsa u finalu 1991. godine bio je samo početak njihove dominacije. Sledeće dve sezone, oni su nastavili osvajati titule i postali jedan od najvećih timova u istoriji NBA lige. Ova tri uzastopna naslova postavila su temelje za nezaboravnu eru u svetu košarke. Nakon ove tri titule, Džordan se povukao, pa se kasnije ponovo vratio, ali to je priča za neki drugi dan. Danas ćemo se samo sećati početka jedne nezaboravne ere u košarci, obeležene jednim timom, koji se do dan danas smatra najboljom košarkaškom ekipom u istoriji ove igre.
2002. Izašla igrica Metal Slug 4
Metal Slug je kultni serijal "run and gun" igara koji je stekao ogromnu popularnost u gejmerskoj zajednici. Od svog prvog izdanja, serijal je privukao igrače širom sveta svojom brzom akcijom, prepoznatljivim pikselizovanim vizuelnim stilom i uzbudljivim avanturama.
Prvi put, ovaj serijal je ugledao svetlost dana 1996. godine kao arkadna igrica za platformu NEO-GEO. Ovaj prvobitni naslov je postao instant hit zahvaljujući svojoj zaraznoj igračkoj mehanici, muzikom i zanimljivim likovima.
Nakon uspeha originalne igre, usledili su nastavci koji su podigli serijal na novi nivo. Metal Slug 2 je doneo nove neprijatelje, oružja i vozila i orkuženje, a Metal Slug X je predstavio poboljšanja u mehanici igre i grafici. Metal Slug 3 je još više proširio svet igre, uključujući raznovrsne nivoe, boseve i tajne prolaze, kao i mogućnosti izbora ruta. Metal Slug 3 se do dan danas smatra ubedljivo najboljom i najkompleksnijom igrom iz čitave franšize.
Nakon izlaska Metal Sluga 3, bilo je izuzetno teško nastaviti sa takvim kvalitetom, a to se videlo u sledećem nastavku - Metal Slug 4, koji je izašao na današnji dan 2002. godine. Ovaj nastavak zadržava prepoznatljivu mehaniku igranja, ali dodaje nove neprijatelje, boseve, oružja, vozila, likove i bonus sistem kombinacija. Igra je portovana na različite konzole, što je omogućilo većem broju igrača da uživaju u ovom uzbudljivom iskustvu.
Ipak, pored svih dodataka i inovacija koje je igrica pokušala da predstavi, zakazalo je ono najvažnije - priča, koja je bila plitka i nezanimljiva. Pored toga, novi likovi su bili potpuno nebitni, bosevi apsolutno zaboravni, a akcija sama po sebi nije imala onaj prepoznatljiv šarm.
Metal Slug 4 je samo jedan od mnogih nastavaka koji su usledili u serijalu nakon trećeg dela. Nakon njega su izdati Metal Slug 5, 6, 7 i Metal Slug XX. Svaki od ovih nastavaka donosi nove avanture, likove i izazove, proširujući svet Metal Slug univerzuma.
Zaključno, Metal Slug je ostavio dubok trag na gejmersku industriju kao franšiza. Njegova brza akcija, izazovni nivoi i prepoznatljivi vizualni stil osvojili su srca mnogih igrača. Metal Slug 4 je bio jedan od zaboravnijih delova u razvoju serijala, iako je doneo mnoge inovacije. Do dan danas, ovaj deo se smatra najslabijim u čitavoj franšizi, ali budući da se uz dobar broj "žetona" može preći za kroz sat vremena, nije loše odigrati ga, ako ni zbog čeg drugog, onda zbog kontinuiteta.
2018. Sastali se Donald Tramp i Kim Džong-un
Na današnji dan 2018. godine, dogodio se istorijski trenutak, kada su se lider Severne Koreje Kim Džong-un i predsednik Sjedinjenih Američkih Država Donald Tramp sastali prvi put na Samitu u Singapuru. Ovaj susret označio je nezapamćen trenutak u diplomatskoj istoriji, budući da je prvi put da su se lider Severne Koreje i aktuelni američki predsednik sreli licem u lice.
Samit je imao za cilj da se reše dugogodišnje napetosti između ove dve nacije, posebno u vezi sa nuklearnim programom Severne Koreje. Sastanak je održan u nastojanju da se postigne mirno rešenje i ostvari denuklearizacija na korejskom poluostrvu. Bio je to izuzetno oiščekivan događaj, koji je privukao globalnu pažnju i izazvao istovremeno optimizam i skepticizam.
Tokom samita, Kim Džong-un i Donald Tramp su vodili opsežne razgovore, sa različitim temama na dnevnom redu. Istraživali su mogućnosti za denuklearizaciju, izgradnju mira i uspostavljanje novih odnosa između dve zemlje. Lideri su održali jedan-na-jedan razgovor, kao i sastanke sa svojim delegacijama.
Rezultat Samita u Singapuru bio je potpisivanje zajedničke izjave, u kojoj su se oba lidera obavezala da će raditi na potpunoj denuklearizaciji korejskog poluostrva. Izjava je takođe iznela nameru uspostavljanja novih odnosa i promovisanja mira i prosperiteta u regionu. Međutim, nisu precizno definisani detalji i vremenski okvir procesa denuklearizacije, što je dovelo do daljih razgovora i pregovora u narednim godinama.
Samit u Singapuru imao je značajne implikacije na međunarodnoj sceni. Pokazao je spremnost sa obe strane da se angažuju u dijalogu i traže mirna rešenja za dugogodišnje konflikte. Sastanak je takođe otvorio vrata za dalju diplomatiju i pregovore između Severne Koreje i Sjedinjenih Američkih Država.
