NA DANAŠNJI DAN: Klint Istvud, Bitka na Čegru, Hari Poter i još mnogo toga (31. MAJ)

Dogodilo se na današnji dan - 31. maj:

NA DANAŠNJI DAN: Zdravko Čolić, Londonski mir, Aleksandar Nevski i još mnogo toga (30. MAJ)

NA DANAŠNJI DAN: Zdravko Čolić, Londonski mir, Aleksandar Nevski i još mnogo toga (30. MAJ)

NA DANAŠNJI DAN: Bari, "Krov sveta", Koka-Kola, Majski prevrat i još mnogo toga (29. MAJ)

NA DANAŠNJI DAN: Bari, "Krov sveta", Koka-Kola, Majski prevrat i još mnogo toga (29. MAJ)

NA DANAŠNJI DAN: Staza suza, Underground, Milutin Milanković, Taksista i još mnogo toga (28. MAJ)

NA DANAŠNJI DAN: Staza suza, Underground, Milutin Milanković, Taksista i još mnogo toga (28. MAJ)

1279. pre n.e. Ramzes II postao egipatski Faraon

Ramzes II, jedan od najpoznatijih egipatskih faraona, ostavio je neizbrisiv trag u istoriji starog Egipta. Rođen oko 1303. godine pre nove ere, Ramzes II je vladao Egiptom kao treći faraon 19. dinastije Novog kraljevstva.

Faraon je bio najviši politički i religijski autoritet u drevnom Egiptu. Kao faraon, Ramzes II je bio smatran bogom-kraljem i držao je apsolutnu vlast nad zemljom. On je bio središnja figura u egipatskom društvu, nadgledajući sve aspekte vlasti, od politike i vojske do religije i kulture.

Ramzes II postao je faraon sa svega 25 godina, nakon smrti svog oca Setija I. Prema nekim podacima, to se desilo baš na današnji dan 1279. godine pre nove ere. Njegova vladavina je trajala izuzetno dugo - čak 66 godina, što je bio jedan od najdužih vladarskih perioda u egipatskoj istoriji. Tokom svog vladanja, Ramzes II je ostvario brojne vojne pobede i dao je veliki doprinos izgradnji i obnovi hramova i spomenika.

Period vladavine Ramzesa II bio je obeležen intenzivnim građevinskim programima. Izgradio je brojne monumentalne hramove, kao što su hramovi u Karnaku i Luksoru, i poznati hram u Abu Simbelu, koji je poznat po svojim impresivnim kipovima faraona. Takođe je poznat po svojim vojnim uspesima, uključujući bitku kod Kadeša protiv Hetita, jedne od najvećih bitaka tog doba.

Ramzes II umro je oko 1213. godine pre nove ere, u dubokoj starosti od oko 90 godina. Iako je bio poznat kao veliki vojskovođa i graditelj, njegova smrt obeležila je početak kraja moći i slave Novog kraljevstva. Unatoč tome, Ramzes II je ostavio neizbrisiv trag u istoriji Egipta i ostao je upamćen kao jedan od najvećih faraona.

Njegova zaostavština obuhvata brojne spomenike i skulpture koje su preživele vekove. Njegova impozantna grobnica, koja se nalazi u dolini kraljeva u Luksoru, takođe predstavlja ismbol njegove moći i važnosti. Ramzes II ostaje jedna od najslavnijih figura u egipatskoj istoriji, koja je ostavila trajan pečat na drevnu civilizaciju.

1809. Bitka na Čegru

Bitka na Čegru bila je značajan događaj u istoriji Srbije tokom Prvog srpskog ustanka protiv Otomanskog Carstva. Ova bitka se odigrala 31. maja 1809. godine u blizini sela Čegar, nedaleko od Niša.

Politička situacija u Srbiji tog vremena bila je obeležena borbom za oslobođenje od turske vlasti. Srpski ustanici su se borili za nezavisnost i okupljeni su pod vođstvom vožda Karađorđa Petrovića. Turske snage su nastojale da uguše ustanički pokret i ponovno uspostave kontrolu nad Srbijom.

Jedna od ključnih ličnosti u bici na Čegru bio je Stevan Sinđelić, vođa jedinice koja je branila ključnu tačku odbrane. Sinđelić je bio hrabar i odlučan vojnik, poznat po svojoj odvažnosti i vojničkim veštinama. On je postao simbol otpora protiv Turaka u toj bici.

Tokom same bitke, turske snage su pokušale da probiju srpsku odbranu, ali su naišle na snažan otpor. Sinđelić i njegovi vojnici su hrabro branili položaj na Čegru, boreći se do poslednjeg daha. Kako bi sprečio Turke da preuzmu kontrolu nad svojim jedinicama, Sinđelić je doneo hrabru odluku da zapali skladište baruta i time sebe i neprijatelja uništi u eksploziji.

Ova hrabra akcija Sinđelića imala je veliki uticaj na ishod bitke. Iako su Turci uspeli da preuzmu kontrolu nad Čegrom, njihovi gubici su bili ogromni, a moral srpskih ustanika bio je snažno podignut. Smrt Stevana Sinđelića postala je simbol hrabrosti i žrtvovanja za slobodu.

Posle bitke na Čegru, turske snage su nastavile sa surovim represalijama protiv srpskog stanovništva. Ipak, ovaj događaj je pokazao snagu srpskog otpora i dodatno motivisao ustanike u njihovoj borbi za slobodu. Bitka na Čegru postala je jedan od najvažnijih simbola srpskog otpora protiv osmanske vlasti.

Danas se na mestu gde se odigrala bitka na Čegru nalazi spomenik posvećen Stevanu Sinđeliću i drugim hrabrim srpskim ustanicima. Spomenik simbolizuje hrabrost i žrtvovanje u borbi za slobodu Srbije i podseća na istorijsku važnost ove bitke.

1819. Rođen Volt Vitman

Volter Volt Vitman, američki pisac, bio je jedan od najistaknutijih i najuticajnijih pesnika u američkoj književnosti. Rođen na današnji dan 1819. godine u Zapadnoj Virdžiniji, Vitman je postao jedna od ključnih figura američkog književnog pokreta poznatog kao transcendentalizam.

Vitman je odrastao u radničkoj porodici i njegovo detinjstvo obeležila je skromnost i težak život. Imajući ograničeno formalno obrazovanje, sam je stekao znanje čitajući širok spektar knjiga i časopisa. Ovo iskustvo oblikovalo je njegovu ljubav prema književnosti i umetnosti, kao i njegovu snažnu povezanost sa američkim narodom i prirodom.

Stil pisanja Volta Vitmana bio je inovativan i odstupao je od tradicionalnih književnih oblika tog vremena. Njegova poezija je često koristila slobodni stih i duge nizove opisa, snažno izražavajući osećanja, ljubav prema prirodi i demokratske ideale. Vitman je bio poznat po svom jedinstvenom glasu i sposobnosti da uhvati duh američkog života i kolektivnog iskustva.

Među najpoznatijim delima Volta Vitmana je zbirka pesama "Vlati trave" (engl. "Leaves of Grass"), koju je prvi put objavio 1855. godine. Ova zbirka je postala njegovo najprepoznatljivije i najuticajnije delo, koje je kasnije proširio i izdao u više verzija tokom svog života. "Vlati trave" istražuju teme kao što su demokratija, sloboda, individualnost, ljubav i priroda, i imaju dubok uticaj na američku književnost.

Vitman je preminuo 26. marta 1892. godine, ali je njegova zaostavština i dalje živa. Njegova poezija je uticala na mnoge pisce i pesnike širom sveta, a njegova vizija demokratskih vrednosti i slavljenje ljudskosti ostaju relevantni i danas. U Srbiji, Vitmanova poezija je takođe dobila priznanje i inspirisala mnoge pisce i pesnike, a među prevodiocima njegovih dela na srpski jezik, našao se i naš Nobelovac Ivo Andrić.

1859. Počeo da radi sat na Big Benu

Big Ben, svima prepoznatljiv simbol Londona, predstavlja jedan od najpoznatijih satova na svetu. Njegova impozantna figura dominira horizontom britanske prestonice, privlačeći pažnju posetilaca iz celog sveta.

Ime "Big Ben" se često koristi za celu strukturu, ali zapravo se odnosi na veliko zvono unutar zgrade, koje je dobilo ime po bendžaminu Holu, nadzorniku radova na izgradnji sata. 

Sat na Big Benu je poznat po svojoj preciznosti i izvanrednom mehanizmu. Pušten je u rad na današnji dan 1859. godine, i od tada tačno vreme označava prelepim zvucima velikog zvona. Takođe, Big Ben ima i zanimljivu tradiciju: svake godine tačno u ponoć otkucava 12 puta da označi dolazak Nove godine.

Istorija Big Bena obuhvata više od jednog veka. Zgrada u kojoj se nalazi, poznata kao Palata Vestminster, izgrađena je u neogotskom stilu i predstavlja arhitektonski dragulj. Tokom Drugog svetskog rata, Big Ben je izdržao bombardovanje i postao simbol otpora i nepokolebljivosti Londona.

SPOILER ALERT!!!

Big Ben ima značajan uticaj na pop kulturu i umetnost. Pojavljuje se u brojnim filmovima, knjigama i drugim umetničkim delima, često kao simbol Londona i britanske kulture. Jedan od najpoznatijih primera je grafički roman i film "V kao Vendeta", koji koristi Big Ben kao fantastični vizuelni motiv i jedan od simbola tiranije.

Danas, Big Ben je i dalje aktivni sat i turistička atrakcija. Međutim, zbog obimnih radova na obnovi, njegovo zvono trenutno ne zvoni redovno. Ipak, posetioci mogu uživati u pogledu na ovaj grandiozni simbol Londona i diviti se njegovoj impozantnoj arhitekturi.

Big Ben, sa svojom veličanstvenom pojavom i karakterističnim zvukom, nastavlja da bude simbol britanske kulture, istorije i trajne veze između prošlosti i sadašnjosti. Njegova fascinantna priča i kulturološki status čine ga nezaobilaznom tačkom prilikom posete Londonu.

1916. Bitka kod Jitlanda

Bitka kod Jitlanda, koja se odigrala tokom Prvog svetskog rata, bila je jedna od najvećih pomorskih bitaka u istoriji. Ova epohalna konfrontacija između britanske i nemačke flote imala je značajan uticaj na dalji tok rata.

Pre same bitke kod Jitlanda, vodila se intenzivna trka u naoružanju između Britanije i Nemačke. Obe strane su se trudile da izgrade najmoćnije ratne brodove i ostvare prevlast na moru. Ova trka dovela je do stvaranja flota sposobnih za masovne konfrontacije. Obe flote sastojale su se od više desetina bojnih brodova, krstarica i raznih manjih plovila.

Tokom same bitke, koja se odigrala na današnji dan 1916. godine, došlo je do žestokog sukoba između britanskih i nemačkih brodova. Obimna artiljerijska paljba, torpedni napadi i manevarske taktike bile su sastavni deo bitke. Iako su obe strane pretrpele gubitke, bitka kod Jitlanda nije donela jasan vojni trijumf nijednoj strani.

Posledice bitke kod Jitlanda su bile značajne. Britanska flota je zadržala taktičku kontrolu nad Severnim morem, sprečavajući nemačku flotu da izlazi u otvoreni okean. Međutim, obe strane su pretrpele velike gubitke u brodovima i ljudstvu. Bitka kod Jitlanda je, takođe, imala psihološki efekat na obe strane, potvrđujući moć moderne ratne tehnologije i razaranja koje ona može doneti.

1929. Rođen Ljubomir Ljuba Tadić

Ljuba Tadić bio je legenda jugoslovenskog i srpskog glumišta, čije je umetničko delovanje ostavilo dubok trag u svetu pozorišta i filma. Rođen je na današnji dan 1929. godine, u selu Zvezdan kod Vrnjačke Banje, a odrastao je u Beogradu, gde je razvio svoju strast prema glumi.

Još kao dete, Tadić je pokazivao interesovanje za scensku umetnost i često je posećivao pozorišta. Njegova strast je bila dodatno ojačana kroz školovanje na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, gde je stekao obrazovanje i veštine potrebne za glumački poziv.

Po završetku studija, Tadić je započeo svoju glumačku karijeru u Beogradskom dramskom pozorištu, gde je brzo stekao reputaciju jednog od najtalentovanijih mladih glumaca. Njegova harizma, duboka emocionalnost i sposobnost da se preobrazi u različite likove činili su ga izuzetnim umetnikom.

Tokom svoje impresivne karijere, Tadić je ostvario brojne značajne uloge u pozorištu, televiziji i filmu. Izdvajaju se njegove interpretacije likova poput Hamleta, Tartifa, Otela u pozorišnoj karijeri, a njegova možda najveća filmska uloga bila je uloga doktora Ilića u filmu "Poseban tretman". 

Nažalost, Ljuba Tadić je preminuo 2005. godine, ostavljajući za sobom bogatu umetničku zaostavštinu. Njegova smrt je značajan gubitak za srpsku i jugoslovensku kulturu, ali će njegova izuzetna gluma i dalje živeti kroz zabeležene predstave i snimljene filmove, a njegova pojava će inspirisati buduće generacije glumaca i zaljubljenika u umetnost.

1930. Rođen Klint Istvud

Filmska ikona kojoj nije potrebno predstavljanje. Filmska legenda i bog vesterna lično danas proslavlja svoj 93. Rođendan. Rođen je u San Francisku, u Kaliforniji, i tokom svog života ostvario je neverovatan trag i uticaj na filmsku industriju.

Njegovo odrastanje obeleženo je teškim uslovima i izazovima. Potičući iz radničke porodice, Istvud je morao raditi mnogo poslova kako bi pomogao porodici. Ova iskustva su mu oblikovala karakter i dali mu snažnu volju da ostvari svoje snove.

Prva značajna uloga Klinta Istvuda bila je u popularnoj američkoj vestern TV seriji "Rawhide", koja se emitovala od 1959. do 1965. godine. Istvud je tumačio lik Roudija Jejtsa, mladog kauboja koji je bio jedan od glavnih protagonista serije. Ova uloga mu je donela prepoznatljivost i otvorila vrata ka daljoj glumačkoj karijeri.

Njegove uloge pod okriljem vestern žanra obeležiće dalji tok njegove karijere, a to će se naročito videti u možda najboljoj saradnji između glumca i reditelja u filmskoj istoriji. Klint Istvud i Serđo Leone su ostvarili saradnju koja je obeležila filmsku industriju šezdesetih godina dvadesetog veka. Njihov zajednički rad obuhvata neke od najprepoznatljivijih vestern filmova svih vremena. Prva njihova saradnja bila je na filmu "Za šaku dolara" (1964), koja je postala kultni klasik. Ovaj film je ostvario ogroman komercijalni i kritički uspeh i postavio temelje za nastavak njihove saradnje. Sledeći film, "Za dolar više" (1965), nastavio je da gradi njihovu reputaciju kao majstora vesterna.

Međutim, najpoznatiji i najuticajniji film koji su zajedno stvorili svakako je "Dobar, loš, zao" (1966). Ovaj film je postao najpoznatiji vestern film u isotirji. Ova saradnja je proširila granice žanra i donela im međunarodnu slavu. Istvud je postao sinonim za neustrašivog antijunaka, a Leone za majstora stvaranja napetosti i atmosfere. Saradnja Klinta Istvuda i Serđa Leonea je definisala njihove karijere i ostavila dubok i trajan uticaj na filmsku industriju. Njihovi filmovi su bezvremenski i inspirisali su generacije filmskih stvaralaca. Danas se njihova saradnja smatra jednim od najuspešnijih partnerstava u filmskoj istoriji, a njihova dela su ostala simbol vestern žanra.

Istvud je takođe ostvario i zapaženu rediteljsku karijeru, koja je obuhvatila filmove kao što su "Neoprostivo" (1992), "Mistična reka" (2003), "Devojka od milion dolara" (2004), "Zastave naših očeva" (2006), "Pisma sa Ivo Džime" (2006), "Gran Torino" (2008), a za sada poslednje njegovo ostvarenje bio je film "Mula" iz 2018. godine.

Danas, Klint Istvud i dalje aktivno deluje u filmskoj industriji. Njegov rad je i dalje inspiracija mnogim mladim talentima, dok njegov neustrašivi istraživački i kreativni duh ostaje prepoznatljiv u svakom projektu u kojem se angažuje. Njegova zaostavština je nemerljiva i u istoriju će otići kao jedna od najpoznatijih i najvažnijih ličnosti u istoriji filmske umetonosti.

1984. Rođen Milorad Čavić

Još jedan današnji slavljenik je i legenda srpskog plivanja Milorad Čavić, koji je rođen na današnji dan 1984. godine. Pored mnogih uspeha u svojoj profesionalnoj karijeri, Čavić će ipak ostati simbol nepravde i sveprisutne korupcije u svetu, a samim tim i u sportu.

Letnje olimpijske igre. Peking, Kina. 16. avgust 2008. godine. Finale u trci na 100 metara delfin stilom. Čavić hita ka cilju i prvi dodiruje zid bazena.

Uprkos tome što je stigao do cilja sa izvanrednim vremenom, tik ispred američkog plivača Majkla Felpsa, rezultat je izazvao kontroverze. Fotofiniš je navodno pokazao minimalnu razliku između njih, ali Čavić je završio sa srebrnom medaljom. Mnogi su smatrali da je srpski plivač pokraden i da je zlato bilo njegovo. Ova nepravda je izazvala brojne rasprave i debate u svetskom plivačkom svetu. Ipak, do tog trenutka Felps je bio neprikosnoveni gopsodar Olimpijskih zlata. Nažalost po Čavića i ceo srpski narod, on je samo bio jedan momak poreklom iz male zemlje na brdovitom Balkanu.

Čavićeva neverovatna disciplina, upornost i talent su bili očigledni, a mnogi su verovali da su njegovi napor i sjajna izvedba trebali biti nagrađeni zlatnom medaljom. Iako je bio razočaran ishodom, Čavić je pokazao izuzetnu sportsku etiku i dostojanstvo, nikada ne gubeći veru u svoje sposobnosti. Ova nepravda je postala inspiracija za njega da nastavi da se takmiči i pokaže svoj vrhunski talenat u plivanju. Iako nije osvojio zlato na tom takmičenju, Milorad Čavić će ostati upamćen kao borac koji se suočio s nepravdom i smogao snage da nastavi, time postavši simbol vekovne sudbine svoga naroda. Čavić se od profesionalne karijere oprostio 24. avgusta 2012. godine.

1999. Pogođen sanatorijum u Surdulici u NATO bombardovanju

Na današnji dan obeležavamo i godišnjicu NATO bombardovanja specijalne bolnice za plućne bolesti u Surdulici, koje se dogodilo 1999. godine. U ovom brutalnom i sramotnom incidentu, 19 civila je izgubilo živote, a desetine ljudi bilo je povređeno. Bombardovanje sanatorijuma u Surdulici se izdvaja kao jedan od mnogih tragičnih slučajeva u kojima su civili platili najvišu cenu tokom ovog konflikta.

U ovoj noći između 30. i 31. maja, NATO agresori nadletali su opštinu Surdulica, ispalivši četiri projektila ogromne razorne moći, od kojih su dva pogodila paviljon surduličnog sanatorijuma u kom su, kako navodi kažu, bile smeštene izbeglice iz Republike Srpske, dok je još jedan projektil pogodio paviljon staračkog doma.

U paviljonu sa izbeglicama ubijeni su Malobabić Bosiljka (53) i njena deca Milena (20), Rade, (19) i Milenko (16), Slijepčević Mila (90), Manojlović Dušan (72), Manojlović Milica (77), Napijalo Dragić (70), Janjanin Bogdanka (74), Popović Slavko (60), Budisavljević Petar (60), Pavković Đorđe (45), Žigić Rade (52), Malešević Danica (61) i Vučković Milanka (65).

U obližnjem staračkom domu stradali su: Rašić Stana (66), Milanović Bosna (68), Veličković Desanka (67) i Rangelov Stamen (61).

Dejstva bombardovanja su bila toliko razorna da je kompletno uništen anatomski sastav nekih tela, zbog čega su, uprkos upornosti patologa, troje izbeglica ostali neidentifikovani: Milica Manojlović i braća Rade i Milenko Malobabić, kaže se u saopštenju.

- I identifikovani i neidentifikovani posmrtni ostaci izbeglica sahranjeni su na Masuričkom groblju u Surdulici, daleko od njihova zavičaja u Lici i na Kordunu, kojeg napustiše u avgustu 1995. godine spašavajući glave pred hrvatskom vojskom u akciji pod kodnim nazivom “Oluja” na zapadne dijelove RSK, koji su se u to vrijeme nalazili pod zaštitom mirovnih snaga UN-a - navedeno je iz D.I.C. "Veritas".

2004. Premijera filma "Hari Poter i zatvorenik iz Askabana"

"Hari Poter i Zatvorenik iz Askabana" je treći film u popularnoj franšizi o mladom čarobnjaku Hariju Poteru, zasnovan na istoimenom romanu Dž. K. Rouling. Film je režirao Alfonso Kuaron, a na bioskopskim platnima u Americi pojavio se na današnji dan 2004. godine. Ovaj film donosi tamniji ton u odnosu na svoja dva prethodnika, istražujući mračnije teme i otkrivajući nove tajne iz Harijevog sveta.

U ovom filmu, glavne uloge ponovno tumače Danijel Redklif kao Hari Poter, Rupert Grint kao Ron Vesli i Ema Votson kao Hermiona Grendžer. Pored toga, u filmu se pojavljuje impresivna postava glumaca, uključujući i Gari Oldmana kao Sirijusa Bleka, Davida Tjulisa kao Remusa Lupina i Alana Rikmana kao profesora Severusa Snejpa.

"Hari Poter i Zatvorenik iz Askabana" je postigao veliki uspeh na bioskopskom platnu, zaradivši pohvale kritičara i ljubav fanova. Film je dobio pohvale za svoju vizuelnu estetiku, režiju i glumačke izvedbe. Takođe je bio komercijalno uspešan, ostvarivši visoke prihode na blagajnama.

Nakon ovog filma, franšiza Hari Poter je nastavljena, a naslovi koji su usedili takođe su stekli ogromnu popularnost. "Hari Poter i Zatvorenik iz Askabana" je poslužio kao prekretnica u serijalu, uvodeći novi ton i tematske elemente, koji su se nastavili kroz kasnije filmove.

Zahvaljujući svom uspehu i velikoj bazi fanova, film "Hari Poter i Zatvorenik iz Askabana" je postao jedan od najomiljenijih i najcenjenijih filmova u franšizi, doprinoseći bogatom svetu Harija Potera koji je oduševio milione ljudi širom sveta.