Ovo su OBIČAJI za BOŽIĆ i BADNJE VEČE koje SRBI poštuju kao svetinju, a ne znaju da potiču iz PAGANSKIH VREMENA - evo kako CRKVA gleda na njih!
Božić, kao vrhunac hrišćanskih praznika, iziskuje pažnju prema istorijskom i biblijskom kontekstu kako bismo bolje razumeli ovaj praznik. Mnogi običaji vezani za Božić potiču iz prethrišćanskog perioda i postali su deo crkvene i narodne prakse. Običaji vezani za Božić variraju, ali svi imaju zajednički temelj u rođenju Isusa Hrista. Isus je osnova za krštenje i današnje hrišćanske praznike.
Da li je Božić zaista dan rođenja Isusa Hrista? Da li su apostoli ikada slavili Božić, a da li ga je i izvorna novozavetna Crkva priznavala? Šta Biblija kaže o narodnim božičnim običajima? Ova pitanja nas pozivaju na razmišljanje o korenu i razlozima mnogih običaja koje praktikujemo u životu, a koje često uzimamo zdravo za gotovo.
Danas otkrivamo običaje koje prihvatamo kao pravoslavne, a koji ustvari potiču iz prastarih vremena.
Sme li PRAVOSLAVAC da proslavlja NOVU GODINU 31. decembra? Sveštenstvo ima jedinstven STAV povodom SVETOVNOG DOČEKA
Mali podsetnik na PRAVOPIS pred PRAZNIKE! Ovako se pravilno čestitaju NOVOGODIŠNJI i BOŽIĆNI PRAZNICI - Upotrebljavate li "SRETAN" ili "SREĆAN"?
Božić i pagansko nasleđe
Božić se često smatra vrhuncem hrišćanskih praznika, ali treba sagledati istorijski i biblijski kontekst kako bismo bolje razumeli ovaj praznik.
Običaji vezani za Božić pretežno potiču iz prethrišćanskog perioda i integrisani su u crkvenu i narodnu obrednu praksu.
Kada kažemo da su običaji prethrišćanskog porekla, onda mislimo na onaj religiozni sistem koji je bio rasprostranjen među narodima, kako slovenskim tako i neslovenskim, pre primanja hrišćanstva. Ti običaji su asimilovani u obrednu praksu i verovanja kako od strane naroda, tako i od strane Crkve. To se ogleda i u obrednoj crkvenoj praksi i u porodičnoj obrednoj praksi.
Do hristijanizacije jednog sloja paganskih običaja došlo je već u trenutku kada je car Konstantin primio hrišćanstvo i kada je hrišćanstvo postalo državna religija Rimskog carstva, u IV veku naše ere. Taj prvi hristijanizovani sloj činili su običaji i verovanja kao i mnogobožački panteon tadašnjeg stanovništva Rimskog carstva (Ilira, Tračana, Grka, Rimljana).
Drugi, nešto mlađi sloj potiče iz kruga verovanja i običaja koji su Sloveni imali pre doseljavanja na Balkan i pre primanja hrišćanstva. Na taj način je stvoren jedan verskoobredni amalgam iz običaja, verovanja i obredne prakse koji nisu zasnovani na Bibliji, ali su povezani s nekim biblijskim događajima i ličnostima.
Postoje dva ciklusa tih običaja: godišnji i porodični. U godišnje običaje spadaju: Božić, Uskrs, Bogojavljenje, Đurđevdan i mnoštvo drugih. U ovom članku usredsredićemo se na Božić. U porodične običaje spadaju: običaji oko rođenja, svadbeni običaji, pogrebni običaji, kao i krsna slava (krsno ime ili porodična slava).
Badni dan
Badnji dan je vreme pripreme za Božić, a obroci se tradicionalno priređuju na podu, obično na slami ili vreći napunjenoj slamom. Različiti krajevi imaju varijacije u obaveznom jelovniku, ali hrana, kao što su pasulj, orasi i med, povezana je s donjim svetom i kultom mrtvih i obavezna je na trpezi. Riba, simbol duše, takođe je deo trpeze, naglašavajući poštovanje prema precima.
Badnjak, koji se tradicionalno pali u vreme zimskog solsticija, ima simbolički značaj kao podrška Suncu u periodu njegove najslabije snage. Paljenje badnjaka ima solarnu konotaciju, simbolizirajući borbu između svetlosti i tame. Običaji poput darivanja i paljenja badnjaka prisutni su širom nekadašnjeg Rimskog carstva, a badnjak se tretira s poštovanjem, slično odnosu prema božanstvu.
Božićni običaji, poput upotrebe slame, nisu specifični samo za Srbe, već su prisutni i u običajima drugih naroda poput Mađara, Rumuna, Arbanasa, Turaka i drugih. Ovi običaji ukazuju na univerzalnost uticaja rimskog imperijalnog nasleđa i njihovu apsorpciju u versku praksu, bez obzira na etničke razlike i verske pripadnosti naroda.
Božić
Božić se tradicionalno obeležava gozbom koja uključuje božićno pečenje, simbol žrtvovanja životinje i priliku za hranjenje i grejanje predaka. Međutim, ovaj praznik nema osnovu u Bibliji već proističe iz prethrišćanskih običaja i verovanja. Hrišćanske crkve, i zapadne i istočne, često ispoljavaju poštovanje prema predmetima poput badnjaka, ikona i relikvija, što označava da je Crkva ove običaje prihvatila kao svoje i uključila ih u kanon.
Običaji koji su vezani za Božić razlikuju se od kuće do kuće, od grada do grada. Postoje razlike kod oni katoličke viroispovisti i oni pravoslavne viroispovisti. Postoje mnoge razlike, al svi običaji imaje štogod što im je zajedničko, a to je rođenje Isusa Hrista. Da nije Isusa ne bi bilo krštenja, ne bi bilo današnje vire, ne bi bilo današnji praznika.
