Ko je bio Srbin koji je stvorio hrvatsku himnu? Promenom jednog slova u njegovom imenu nije se izbrisala istina

Hrvatsku himnu "Lijepa naša domovino" komponovao je Srbin graničar, Josif Runjanin, koji je rođen 8. decembra 1821. u Vinkovcima, a umro 2. februara 1878. u Novom Sadu, gde je i sahranjen na pravoslavnom groblju. 

Malo je poznato da je Runjanin, koji je kršten u Vinkovcima, jedini Srbin koji je komponovao himnu neke strane zemlje.

Carski kadet i zaljubljenik u muziku

Runjanin je rođen u tadašnjoj Habsburškoj monarhiji, ali je poreklom iz okoline Loznice, iz sela Runjani. Porodica se odatle prvo preselila u Bijeljinu, zatim u Slavoniju, a na kraju u Srem.

Nakon naseljavanja u Sremu, tačnije u selima oko Sremske Mitrovice, porodica Runjanin se zbog potrebe školovanja dece seli u Vinkovce, gde se tada nalaze komanda vojnokrajiške 7. brodske pukovnije, kao i škole i već tada gimnazija. 

Reč je bilo o časnoj, i za ono vreme obrazovanoj i naprednoj porodici. Gotovo po tradiciji kod svih Runjanina, ukoliko bi u porodici bila dva sina jedan bi išao u vojnu službu, a drugu na bogosloviju. 

Po toj tradiciji Josif odlazi u vojnu službu. Carski kadet Josif Runjanin raspoređen je u Glini. Kao istinski zaljubljenik u muziku, stiče i osnove muzičkog obrazovanja kod tamošnjeg vojnog kapelnika. Kao mlad čovek, nadahnut slobodarskim idejama, prilazi Ilircima. 

Na njihovim skupovima gde su održavane književne večeri i čitana rodoljubna poezija prvi put se sreće sa pesmom "Horvatska domovina" koji je napisao Zagrapčanin Antun Mihaljević 1835. godine. 

Mladi Josif je oduševljen tom pesmom i 1846. godine, na njen tekst piše melodiju. Nekoliko decenija kasnije, na konkursu, priređenom 1891, kad se održavala izložba Hrvatsko-slavonskog gospodarskog društva u Zagrebu, Runjaninova "Lijepa naša domovina" po sudu žirija odnela je prevagu nad dvema drugim kompozicijama i proglašena je hrvatskom himnom. To je ostala do danas. 

Čiji je Josif Runjanin?

Inače, to da je Runjanin bio Srbin pravoslavne vere Hrvati osporavaju, prećutkuju, a deo stručne javnosti ga i svojata. Tome u prilog ide i činjenica da se u literaturi može naći da je Runjaninovo ime Josip, a ne Josif. 

Međutim, postoje dokumenta koja su neoborivi dokazi da je Josif bio Srbin i pravoslavac. Kao i svi pravoslavni Srbi toga imena, Runjanin je kršten kao Josif. Biblijsko ime Josif korišćeno je i koristi se kod Srba isključivo u tom obliku u literaturi, prevodu i kao lično ime. 

Potvrda njegove vere jeste i mesto, odnosno groblje na kojem je sahranjen - novosadsko pravoslavno Uspensko groblje. 

Rušenje kuće i obnova "večnog doma"

Kuća u Novom Sadu u kojoj je Josif Runjanin živeo do kraja svog života srušena je 2013. godine.

Ni Hrvatska koju je himnom zadužio, niti Srbija nisu uradile ništa da se ta građevina obnovi. Runjanin je pored aktuelne hrvatske himne komponovao i melodiju za pesmu "Rado ide Srbin u vojnike", a autor je i kompozicije "Ljubimo te Naša Diko". Nažalost, ostala dela ovog autora nisu sačuvana.

Godine 2021. obeleženo je 200 godina od rođenja Josifa Runjanina i 130 godina od proglašenja zvanične hrvatske himne. 

Događaju, koji je organizovalo Hrvatsko nacionalno vijeće u Republici Srbiji, su prisustvovali predstavnici vlasti Srbije i Hrvtaske, kao i predstavnici srpske zajednice u Hrvatskoj i hrvatske zajednice u Srbiji.

Grad Novi Sad i Zavod za zaštitu spomenika kulture obnovili su večno počivalište ovog znamenitog Srbina.