"Reči spajaju kontinente": Konferencija sa 24 pisca sa pet kontinenata

U program su se uživo ili putem posebno snimljenih video poruka i čitanja poezije uključili i umetnici iz planina centralne Azije, sa Apeninskog poluostrva, sa obala Nigera i Ganga, iz Persijskog zaliva... Na susretima su, na ovaj način, po prvi put za šest decenija učestvovali pisci iz plemena Amazonije, književnici Inuiti (Eskimi) sa Grenlanda ali i Berberi iz Sahare.

Naročito je značajno učešće akademkinje književnice Nasime Muhamed, prve prve dame Maldiva (supruge prvog predsednika koji je proglasio nezavisnost ove države), kao i pisaca iz Indonezije koju su ove godine predstavljali Gunavan Mohamad i Seno Gumira Ađidarma, najznačajniji živi pisci ove velike zemlje koje nazivaju i „živim klasicima 300 naroda, 18.000 ostrva, 270 miliona ljudi“. Gospođa Muhamed sa Maldiva kao i pisci iz Indonezije su ujedno i članovi srpskog Udruženja Adligat kojem je ove godine Udruženje književnika Srbije poverilo organizaciju međunarodne konferencije književnika.

Indiju je predstavljala profesorka Sandžukta Dasgupta, dekanka Fakulteta umetnosti u Kalkuti, Maleziju Takib Šeker, novinar najznačajnijih maležanskih dnevnih novina. U ime Irana u saradnji sa ambasadom Irana susretima se pridružio književnik Reza Amirhani, pisac posvećen iranskoj islamskoj revoluciji koji je poznat po putopisima koji su nastali dok je putovao u pratnji predsednika države, a sada je govorio o uticaju kovida. U ime Nigerije progovorila je Ngozi Olivia Osuoha potresnom pesmom o ženama Afrike koju je čitala na obali reke Niger, iz pustinje afričke Republike Mali uključila se Sitan So Soumano poemom o siromaštvu i nepravdi. Iz Tadžikistana o gazelama i Bogu govorio je Abukahor Kosim, a iz Alžira profesor Smail Jabrir, član najznačajnijih književnih žirija u ovoj zemlji i savetnik ministra. Sa tuniske obale svoja dela je čitala nagrađivana književnica i filmski režiser Čema Ben Čabene. Oduševljeni učešćem bili su i pisci iz Japana, Bangladeša, Libana, Filipina, Kine, ali i sa Malte, iz Italije, Portugalije...

Pa ipak, uključenja iz brazilske Amazonije i sa danskog Grenlanda privukla su najveću pažnju, pošto je retkost čak i na najboljim i najvećim književnim festivalima u svetu da se pisci sa ovih meridijana uključe u program. U Adligatovom Muzeju knjige i putovanja nalaze se posebne zbirke knjiga i predmeta sa Grenlanda i iz Amazonije, i upravo je to bio most za uključenje pisaca iz ovih predela.

Lara Hansen je jedna od najpoznatijih književnica sa Grenlanda, ostrva koje ima 2 miliona kvadratnih kilometara, a na kojem živi svega 56.000 ljudi. Njena knjiga „Sila“ iz koje je čitala za Susrete, prva je knjiga ikada prevedena sa jednog inuitskog (eskimskog) na drugi inutski jezik. Lara je poznati borac protiv klimatskih promena i za očuvanje prirode, a njena dela su utemeljena u grenlandskoj mitologiji i tradiciji, prepuna neobičnih bića i susreta.

Književnici iz Amazonije naročito su izrazili interesovanje da učestvuju u programima koje organizuje Udruženje Adligat, tako da su na Susretima predstavljeni sa dve autorke. Beatris Mascarenjas je književnica i glumica poznata po ulogama odigranim u Operi u Manausu, jednom od najlepših pozorišnih i operskih zdanja Južne Amerike, ali i sveta. Naročito je posvećena pravima LGBT zajednice, a njena dela su popularna i u Francuskoj i u afričkom Maliju. Književnica Marsija Kambeba dolazi iz plemena Omagva/Kambeba i posvećena je proučavanju književnosti indijanskih naroda Brazila, ali i fotografisanju njihove svakodnevice. Istaknuta je aktivistkinja za prava domoradčkih naroda i za održivi razvoj čovečanstva uz očuvanje prirode. Prevode i logističku podršku za pisce iz Amazonije pružila je ambasada Brazila u Beogradu.

„Raspon generacija, geografskog prostora, društvenog, ekonomskog i svakog drugog zamislivog statusa među prisutnim književnicima na jednom književnom događaju, zaista je nešto vredno pažnje. Po prvi put je među učesnicima veliki broj boraca za prava različitih ugroženih zajednica, i na to smo ponosni. Ovih dana Srbija je u punom smislu te reči, zaista bila svet“, kaže Viktor Lazić, urednik i moderator konferencije, predsednik Udruženja Adligat i član Odbora za međunarodnu saradnju Udruženja književnika Srbije.

Pesme i odlomci iz priča i romana učesnika biće objavljeni u posebnom zborniku, prevedeni na srpski i engleski jezik, uz prigodne biografije učesnika. Posebna video-kompilacija zoom razgovora i snimaka će takođe biti uskoro objavljena. 

Uspehu konferencije naročito je doprinela podrška Udruženja za promociju kulturne raznolikosti „Alia Mundi“ sa književnicom Anom Stjeljom na čelu.