OPASNOST
Nakon rušenja Sadama, Asada i poraza ISIS-a, Turska šalje preteće poruke: Da li je nova država na Bliskom istoku neizbežna?
Veliko je pitanje mogu li se sirijski Kurdi pretjerano radovati padu brutalnog diktatora Bašara al-Asada, jer događaji na terenu pokazuju da islamisti koji su zahvaljujući pomoći iz Turske sada zavladali Sirijom nemaju miroljubive namere prema Kurdima, a to bi moglo dovesti do novog rata.
Istina, komandant kurdskih snaga u Siriji pozdravio je u nedelju svrgavanje autoritarnog režima Bašara al Asada.
U Siriji živimo u istorijskim trenucima dok smo svedoci pada autoritarnog režima u Damasku", objavio je Mazlum Abdi, koji je na čelu Sirijskih demokratskih snaga (SDF), koje kontrolišu delove severoistočnog autonomnog regiona poznatog kao Sirijski Kurdistan na Telegramu.
Preteća poruka iz Turske
Iz Ankare je odmah stigla preteća poruka da Turska želi da pomogne "garantovanju bezbednosti" u Siriji posle pada Asada, ali i da će raditi na tome da spreči davanje autonomije Kurdima. U skladu sa pomenutom pretnjom, turski dronovi u napadu na teritoriju pod kontrolom Kurda u ponedeljak ubili su 11 civila, uključujući šestoro dece, a dan ranije, turske trupe obučene zauzele su grad Manbidž i proterale branioce SDF.
Početkom decembra, proturski borci su takođe zauzeli strateški grad Tal Rifaat od kurdskih snaga, uporedo sa velikom ofanzivom pobunjenika protiv Asadovog režima.
Oko 25 do 30 miliona Kurda trenutno živi u onome što oni nazivaju Veliki Kurdistan, regionu koji se proteže preko jugoistočne Turske, severozapadnog Irana, severnog Iraka i severoistočne Sirije. Oko 1,7 miliona njih živi u sirijskom Kurdistanu (kurdski: Rojava Kurdistanze, što se prevodi kao "Kurdistan gde sunce zalazi"), što je devet odsto stanovništva.
Sirijski Kurdi u opasnosti
Glavni neprijatelji Turske su u severnoj Siriji, gde kurdski PKK/IPG (Jedinice narodne odbrane) imaju svoje sedište. Borci IPG ostaju okosnica Sirijskih demokratskih snaga, osnovanih 2015. godine, koje se obučavaju i naoružavaju uz pomoć Sjedinjenih Američkih Država.
Oni su godinama najvažniji američki partner u borbi protiv Islamske države (ISIS) u Siriji i zato IPG nikada nije proglašena terorističkom organizacijom, iako se ideološki oslanja na političku strategiju PKK. Redžep Tajip Erdogan je besan zbog ovoga i koristi svaku priliku za sukob.
Kada su Turci 2019. napali sirijske Kurde u pograničnom pojasu, Amerika se povukla, kako ne bi bila umešana u sukob dva saveznika - jednog u NATO, a drugog u borbi sa islamistima. Godinu dana ranije, Erdogan je poslao svoje trupe da zauzmu grad Afrin, što je izazvalo egzodus od 200.000 Kurda tamo.
Izdaja Kurda
To mu je uspelo jer je tadašnji predsednik Donald Tramp naredio povlačenje američkih trupa iz Kurdistana, iako je tamo ostao manji kontingent od oko 900 Amerikanaca. Logično, Kurdi su ovo videli kao izdaju, kao i mnogi u SAD.
- Ovo je poruka svim našim prijateljima na Bliskom istoku da su Sjedinjene Države nepouzdane - prokomentarisao je kasnije bivši američki ambasador pri NATO Nikolas Berns za CNN.
Američko-kurdsko bratstvo po oružju takođe je bilo ključno za poraz Islamske države u Siriji. Sirijski Kurdi, ili jedinice IPG, u savezu sa SAD su odigrale centralnu ulogu u velikom porazu ISIS-a na bojnom polju i zauzele strateški važan grad Raku. Partnerstvo SAD sa IPG donelo je uspeh na bojnom polju, a konačna pobeda Kurda kod grada Kobanija postala je prekretnica u borbi protiv ISIS-a.
Ali upravo je ovaj uspeh počeo da zvoni na uzbunu u Ankari. Za Erdogana je savez između SAD i IPG predstavljao preokret u regionu, odnosno mogućnost da Kurdi konačno dobiju svoju državu. Turska to neće dozvoliti ni po koju cenu jer Veliki Kurdistan obuhvata delove turske teritorije.
Tajipa Erdogana dodatno nervira činjenica da je sirijski Kurdistan zahvaljujući naftnim poljima ekonomski samodovoljan, što obezbeđuje stalan priliv novca. Osim toga, nakon što su vlasti u Siriji proteklih osamdeset godina branile upotrebu kurdskog jezika i kulture, čak iu privatnoj sferi, sada su izgubile tu bitku jer Kurdi vladaju na sopstvenoj teritoriji.
- Kurdi su stekli sve atribute nacije, osim suvereniteta. Sjedinjene Države ostaju jedini najvažniji faktor u određivanju budućnosti Kurda, posebno u Iraku i Siriji. Tramp možda prekida američko partnerstvo sa IPG, ali Sirijski Kurdi su i dalje imali koristi od odnosa jer su ih spoljne sile ranije smatrale najmanje važnom kurdskom populacijom u regionu, možda je kurdska država daleko, ali ako se ikada pojavi, postojaće nacija koja će je naseliti - još 2019. glasio je zaključak koji je objavio Forejn afers.
Američko vojno i političko angažovanje sa Kurdima ozbiljno je počelo sa Zalivskim ratom 1990-1991. Irački Kurdistan je takođe snažno podržao američku invaziju na Irak 2003. godine, kada su kurdske snage udružile snage sa američkim trupama da svrgnu Sadama Huseina.
Srbija Danas/Jutarnji
