Mračno poreklo izraza "Maksim po diziji" - znate li šta to zapravo znači?
Priča iza ove izreke koja se nastanila u našem jeziku je zapravo istorijskog karaktera.
Sigurno ste nekada čuli da se za nekoga ko govori nepovezano ili o temi o kojoj malo zna, kaže da “lupa kao Maksim po diviziji”.
Možda ste i sami koristili ovaj izraz nekoliko puta, ali jeste li se ikada zapitali - ko je Maksim? Koja divizija? I zašto baš "lupa"?
Maksim iz poznate izreke zapravo je ser Hiram Stivens Maksim, britanski pronalazač američkog porekla, koji je živeo krajem 19. i početkom 20. veka. Bio je izuzetno inteligentan i uspešan i iza sebe je ostavio brojne patente, uključujući pegle za kosu, mišolovke, letelice, parne pumpe i mnoge druge stvari bez kojih danas ne bismo mogli da zamislimo dan. Iako je tvrdio da je izumeo sijalicu, najpoznatiji je po svom izumu prvog pravog automatskog oružja, poznatog kao mitraljez Maksim.
Ser Hiram Maksim je patentirao svoj mitraljez davne 1883. godine, a nakon demonstracije njegovog rada naredne godine, nije bilo vojske koja nije želela ovo ubojito oružje. Sa sposobnošću da ispali čak 600 metaka u minuti, mitraljez je bio revolucionarno otkriće za ratovanje, iako se za današnje prilike smatra preteškim i glomaznim za rukovanje.
E pa, tu se dolazi do zanimljivog dela priče o poznatom izrazu! "Maksim" iz popularne izreke zapravo nije osoba od krvi i mesa, već oružje! Mitraljez je dobio ime po svom tvorcu, a on je zapravo taj koji "lupa po diviziji".
Zbog svoje ogromne buke koju je proizvodio, mitraljez Maksim izazivao je dojam kao da, kao što sam izraz kaže, "lupa". Pored kiše metaka koju je rasipao po neprijateljima, ovaj mitraljez je bio izuzetno bučan, što je izgledalo kao da udara jako.
Britanci su prvi nabavili ovaj mitraljez, a prva poznata upotreba zabeležena je među Singapurskim dobrovoljcima 1889. godine. Međutim, najviše je bio korišćen tokom britanskih ekspedicija u Africi, delom zbog toga što je zvuk ovog oružja plašio domorodce. Mitraljez se prvi put koristio i tokom kolonizacije Rodezije, što ga je istorija zapamtila kao "oružje kojim je kolonizovana Afrika".
Uskoro su i druge evropske sile počele da uvode mitraljeze Maksim u svoje naoružanje. Srpska vojska je takođe koristila ovaj mitraljez, što objašnjava i poreklo izraza...
“Maksim” je svoju najveću primenu našao tokom Prvog svetskog rata kada su ga, u različitim varijantama, koristile sve zaraćene strane, uključujući i našu, srpsku vojsku.
Zbog izuzetno ogromne ubojite moći i zvuka, vojnicima je ovo oružje delovalo naročito strašno i imalo je veliki uticaj na tadašnju kulturu. U to vreme nastao je i opšte poznati izraz koji se zadržao sve do današnjih dana u našem jeziku - lupa kao maksim po diviziji.
Detaljnije pogledajte na snimku ispod, i uživajte u simulaciji rada maksima:
