Misterija koja je ostala nerazjašnjena: Gde je nestalo sedište iz BMW-a nakon ubistva Đinđića? Od ovog momenta izgubio mu se svaki trag
Misterija atentata na Zorana Đinđića
Zoran Đinđić, tadašnji premijer Srbije, ubijen je 12. marta 2003. godine u dvorištu zgrade Vlade u Beogradu. Smrtonosni metak pogodio ga je dok je izlazio iz svog BMW automobila, modela 750iL, posebno prilagođenog za zaštitu visokih državnih zvaničnika. Automobil je imao specijalnu pancirnu zaštitu, ali uprkos tome, Đinđić je bio izložen ranjivom mestu jer nije bio u sedećem položaju u trenutku napada. Najzanimljiviji deo u vezi s ovim vozilom jeste misteriozno nestalo sedište na kom je Đinđić izdahnuo, koje je uklonjeno tokom istrage i nikada nije vraćeno.
Nestanak sedišta iz Đinđićevog automobila izazvao je brojne teorije zavere i spekulacije. Mnogi su dovodili u pitanje razloge za uklanjanje ovog ključnog dela vozila, jer su eksperti tvrdili da bi analizom sedišta moglo da se dođe do važnih dokaza o okolnostima atentata.
Ni posle 18 godina od atentata na premijera Zorana Đinđića, sudbina krvavog sedišta iz vozila u kojem je izdahnuo ostaje nerazjašnjena. Sedište iz BMW-a, registarskih oznaka BG 564-031, prebačeno je na veštačenje odmah nakon tragičnog događaja 12. marta 2003. godine, ali od tada mu se gubi svaki trag.
Gde je nestalo sedište?
Mile Novaković, koji je u vreme ubistva premijera bio na čelu Uprave kriminalističke policije, izjavio je da Đinđić nije prevezen u svom vozilu, već u sivoj BMW pratnji, koja je danas deo postavke Muzeja nauke i tehnike u Beogradu.
- U taj auto, na zadnje sedište, ubačen je Zoran i odvezen u Urgentni, a crnim automobilom kojim je premijer došao do vlade prevezen je njegov vozač Milan Veruović. I on je prevezen pre premijera. Što se tiče sedišta, ne znam šta se desilo... Znam samo da je OUP Beograd uzeo oba automobila na veštačenje. Ne znam ko je tada rukovodio kriminalističkom tehnikom. Inače, oba automobila su vlasništvo MUP Srbije - istakao je jednom prilikom Novaković.
Preuzet auto sa zamenjenim sedištem
Jovan Božinović, savetnik i konzervator u Muzeju nauke i tehnike, tvrdi da je automobil preuzet sa novim zadnjim sedištem, jer je originalno bilo u lošem stanju: "Krv i bakterije bi svakako uništile to sedište vremenom", rekao je Božinović, prisećajući se da je automobil 2015. godine preuzet iz podzemne garaže u Svetogorskoj ulici.
Bratislav Petković, predsednik Zajednice muzeja nauke i tehnike, smatra da originalno sedište nije smelo biti menjano jer je automobil deo istorije. "To sedište je imalo istorijsku vrednost i trebalo je ostati netaknuto", zaključuje Petković, smatrajući da automobil predstavlja važan istorijski artefakt.
Operacija Sablja
Dana 12. marta, Zoran Đinđić, premijer Srbije, postao je žrtva atentata koji je potresao celu zemlju. Samo petnaest minuta nakon što su pucnji odjeknuli, novinari su se okupili ispred zgrade Vlade, a građani širom Srbije pratili su sa nevericom prve vesti. Brzo su usledile drastične mere - policija je blokirala Beograd, svi automobili su detaljno pretraživani, zatvoreni su svi granični prelazi, a avio-saobraćaj obustavljen. Specijalne jedinice Žandarmerije iz Novog Sada i Niša krenule su u dužim kolonama ka prestonici, a cela zemlja se našla u vanrednoj situaciji.
Nekoliko sati nakon atentata, na predlog Vlade, predsednica Narodne skupštine i v.d. predsednika Republike Srbije Nataša Mićić proglasila je vanredno stanje koje je trajalo 42 dana. Ovaj period bio je obeležen strepnjom, ali i odlučnošću - započeta je najopsežnija policijska operacija u istoriji Srbije, nazvana "Sablja".
Hapšenja i istrage bez presedana
U danima nakon atentata, policija je krenula u masovne akcije hapšenja širom Srbije. Glavni osumnjičeni bio je zemunski klan, a za liderima kriminalne grupe izdati su nalozi za hapšenje. U medijima su ubrzo osvanule slike vođa klana - Milorada Lukovića Legije, Dušana Spasojevića Šiptara i Mileta Lukovića Kuma.
Ubistvo premijera Đinđića bilo je povod za pokretanje optužbi protiv klana, koji je već dugo bio pod sumnjom zbog brojnih zločina. Među njima su otmica i ubistvo Ivana Stambolića, ubistvo na Ibarskoj magistrali, pokušaj atentata na Vuka Draškovića u Budvi, kao i organizovana trgovina narkoticima i niz drugih krivičnih dela koja su uključivala korišćenje nasilnih i terorističkih metoda.
Operacija "Sablja" rezultirala je hapšenjem preko 11.000 osoba, među kojima su bili članovi kriminalnih grupa, ali i osobe iz drugih sfera, poput sudija, novinara, lekara, pa čak i pevača, koji su na neki način bili povezani sa kriminalcima.
Obračun sa nasleđem organizovanog kriminala
Tokom trajanja operacije, policija je pronašla više od 1.200 komada vatrenog oružja, uključujući mitraljeze, raketne bacače, mine i druge vrste vojnog naoružanja. Uz oružje su otkriveni i prigušivači, IC uređaji za noćno osmatranje, kao i veća količina municije. Pored zaplene, na osnovu uredbe o predaji oružja, građani su policiji predali više od 34.000 komada vatrenog oružja i više od 1,7 miliona metaka.
U sklopu akcije "Sablja", vlasti su se obračunale i sa nelegalnim građevinskim objektima koje su podizali članovi kriminalnih grupa. Jedan od najpoznatijih primera bilo je rušenje tržnog centra u Šilerovoj ulici, koji je bio u vlasništvu Dušana Spasojevića i Mileta Lukovića.
Ove mere označile su odlučnu borbu države protiv organizovanog kriminala, u nameri da očisti zemlju od opasnog uticaja kriminalnih organizacija i vrati bezbednost građanima.
Suđenje za ubistvo premijera
Suđenje za ubistvo premijera Zorana Đinđića započelo je ubrzo nakon atentata, a obuhvatilo je složen proces tokom kojeg su identifikovani i optuženi pripadnici organizovane kriminalne grupe odgovorni za atentat. Đinđić je ubijen 12. marta 2003. godine ispred Vlade Srbije u Beogradu. Ubrzo nakon ubistva proglašeno je vanredno stanje, tokom kojeg su uhapšeni ključni članovi "zemunskog klana", uključujući glavnog izvršioca Zvezdana Jovanovića, bivšeg pomoćnika komandanta Jedinice za specijalne operacije (JSO), i Milorada Ulemeka Legiju, komandanta JSO-a koji se predao tek nakon više od godinu dana skrivanja.
Specijalno tužilaštvo podiglo je optužnicu protiv 44 osobe u vezi sa ubistvom premijera, a suđenje je počelo 23. decembra 2003. godine. Proces je bio obeležen velikim merama bezbednosti, svedočenjem brojnih svedoka saradnika, i složenim dokaznim postupcima. Na kraju suđenja, 2007. godine, ključni optuženi su osuđeni na ukupno 378 godina zatvora - Ulemek i Jovanović dobili su maksimalne kazne od 40 godina za svoje uloge u atentatu. Vrhovni sud Srbije potvrdio je presude 2008. godine.