Dve decenije od smrti Aleksandra Saše Petrovića
BEOGRAD – U Jugoslovenskoj kinoteci se organizuje okrugli sto, kasnije prikazuje njegov film "Skupljači perja".
Srpski filmski reditelj i pisac Aleksandar Saša Petrović je smelošću tretiranja osetljivih tema i originalnim ostvarenjima proslavio srpski film u svetu, a danas, 20. avgusta, se navršavaju dve decenije od njegove smrti.
Kako je sam Petrović svedočio: "Najveću životnu energiju uložio sam u dve stvari: u svog sina Dragana i u "Seobe". Na žalost nisam dočekao da sina vidim kao odraslog momka, jer je u toku snimanja umro, a neću biti prisutan ni na premijeri filma kojeg smatram životnim delom..." "Seobe" francusko-srpska koprodukcija, po delu Miloša Crnjanskog, nikada nisu okončane, tako da se docnije pojavila nekompletna, svedena, verzija ovog filma.
Tim povodom Fondacija Aleksandar Saša Petrović i Jugoslovenska kinoteka u prostorijama Kinoteke u Uzun Mirkovoj 1, u 13 sati organizuju okrugli sto o Petrovićevom delu, a u 17 sati projekciju njegovog filma "Skupljači perja".
Petrović je pripadao takozvanom „crnom talasu" srpskog (jugoslovenskog) filma sedamdesetih godina 20. veka, zbog čega je bio povremeno meta ideološke isključivosti.
Snimio je filmove "Let nad močvarom", "Petar Dobrović","Putevi", "Dani", "Dvoje", "Tri", "Skupljači perja" "Biće skoro propast sveta", "Maestro i Margarita", "Grupni portret s damom", "Seobe" (nedovršen).
Preminuo je i sahranjen u Parizu, gradu u kojem je i rođen, 14. januara 1929. godine. U jednom autobiografskom tekstu zapisao je da je njegov otac Dragomir Petrović, rođen u Banji Koviljači, studirao u Parizu, gde je potom postao građevinski inženjer.
"Moja mati, Anka, rođena Vasiljević, rođena u Beogradu, studirala je hemiju na fakultetu u Tuluzi, u Francuskoj. Porodica se pred Drugi svetski rat vratila u Beograd. Velika građevinska firma Batinjol (Batignole) za koju je u Parizu radio moj otac, poslala ga je, kao svog inženjera, u Beograd. A onda je počeo rat", naveo je on.
Filmsku režiju je počeo da studira 1947. u Pragu, ali se posle samo godinu dana zbog očeve smrti, kao i Rezolucije Informirbiroa vratio u zemlju i zaposlio. Najpre je režirao u saradnji sa Vikom Rasporom, tako su njih dvojica kao koreditelji, sredinom pedesetih režirali film "Jedini izlaz".
Prvi autorski dugometražni film, "Dvoje", snimio je 1961. godine. Iduće godine postao je profesor filmske režije na beogradskoj Akademiji za film, pozorište, radio i TV.
Svetsku slavu doneli su "Skupljači perja", snimljeni 1967. godine. Film je na Međunarodnom filmskom festivalu u Kanu dobio Veliku specijalnu nagradu glavnog žirija i FIPRESCI (nagrada međunarodne filmske kritike), pulsku Veliku zlatnu arenu za film i Zlatnu arenu za režiju. Iduće godine bio je nominovan za Oskara za najbolji strani film i za Zlatni globus.
Petrović je 1973. godine isključen sa katedre filmske režije, napušta zemlju i odlazi da radi u Nemačku i Francusku.
Povod je najverovatnije bila pojava filma "Majstor i Margarita". Iako je film na festivalu u Puli dobio nekoliko nagrada, pored drugih i Veliku zlatnu arenu, a stručna kritika proglasila ga je filmom godine, ocenjen je kao antikomunistički.
Posle povratka u Beograd bio je jedan od inicijatora obnavljanja Demokratske stranke. Kasnije je prišao Srpskoj liberalnoj stranci i njen potpredsednik je bio do smrti.
Posthumno je objavljena njegova memoarska knjiga "Sve moje ljubavi-slepi periskopi", delimično posvećena njegovom rano peminulom sinu, koji je, poput oca, sahranjen u Parizu, na groblju Per Lašez.
