DVA VEKA U SLUŽBI VERNOG NARODA: Saborna crkva svetih arhangela Mihaila i Gavrila u Požarevcu
Ove godine se navršava dva veka postojanja Saborne crkve Svetih arhangela Mihaila i Gavrila u Požarevcu, jedne od prvih zidanih crkvi koje su u Srbiji podignute posle Prvog i Drugog srpskog ustanka.
Dva veka burne istorije i ogromnog stradanja srpskog naroda u Braničevu, koji je utehu i nadu najčešće pronalazio moleći se bogu pod svodovima ove svetinje.
POZDRAV IZ VISOKIH DEČANA: Veličanstvena zadužbina cara Dušana i kralja Stefana Dečanskog
POZDRAV IZ PEĆKE PATRIJARŠIJE: Cvet srpstva i Rugovske klisure
VUKOVSKO, MEĐU KUPREŠKIM GORAMA: Selo prelepe prirode i velikog stradanja srpskog naroda
U ovom delu Srbije ima i većih, i lepših i sa unutrašnjim ukrasima raskošnijih svetinja ali Saborna crkva, sa velelepnim Eparhijskim dvorom, u kojem sad službuje vladika Ignjatije i portom u kojoj su se razgranale stoletne krošnje ostavlja posebno snažan utisak na vernike i ostale posetioce.
U prvim godinama slobode, izvojevane posle skoro četiri veka turske okupacije, svetinja je bila glavna crkva u novoosnovanoj srpskoj kneževini. Tek kasnije, sedište kneževine i Srpske pravoslavne crkve preneto je u Beograd.
Za razliku od drugih crkava čije mu se podizanje pripisuje a kod kojih su njegove zasluge upitne, nesporno je da je najstarija crkva u Požarevcu delo tadašnjeg srpskog knjaza Miloša Obrenovića. Koji je u vreme izgradnje crkve stolovao u Požarevcu.
Ostalo je zapisano da je Miloš, zajedno sa članovima svoje porodice, često prisustvovao službi božijoj. A praktikovao je da u nju dovodi ugledne goste, s kojima je svoje i državne poslove u Požarevcu dogovarao.
Crkvu sam posetio uoči Nikoljdana. U porti zatičem Jelenu, Bobana, Darka i Aleksandra, poznanike iz Velike Plane. Došli na poslovni sastanak u Požarevac, pa svratili da uoči velikog svetitelja posete crkvu posvećenu svetim arhangelima. Ispred crkve još nekoliko vernika. Jedna od njih razgovara na ruskom jeziku i divi se raskošnoj vrbi koja se kao smerna devojka ućutala odmah do crkvene kapije.
Prvobitno je najveća požarevačka svetinja bila posvećena Svetoj Trojici, ali je samo nekoliko godina kasnije posveta promenjena. Crkvu, koja je u to vreme bila bez zvonika, osvetio je 1823. tadašnji mitropolit beogradski Agatangel. Kasnije, 1856. godine, kada su stege islamske okupacije Srbije posve popucale a na horizontu iznad Dunava i Braničeva se širilo plavetnilo slobode dozidan je i zvonik, pa je crkva dobila sadašnji spoljni izgled.
Jedno vreme, nakon preseljenja sedišta SPC u Beograd, Crkva svetih arhangela Mihaila i Gavrila bila je "obična" crkva. Status Saborne crkve vraćen joj je 1921. godine, kad je Požarevac postao sedište Braničevske eparhije.
Oko crkve se nalaze tri eparhijska dvora. Dva u porti, jedan izvan nje. Dva crkvena i slobodna, treći još uvek "okupiran" od kumunista i njihovih ideoloških naslednika. Koji znaju da sebi zidaju kule i gradove i ne vide ničeg spornog u tome da basnoslovno skupim građevinam "bodu oči" ali ne smatraju da nesuđeni vladičanski dvor koji je otet od eparhije treba vratiti crkvi i njegovoj nameni.
Prvi vladičanski dvor sagrađen je 1876. godine i delo je inžinjera opštine požarevačke Nikole Pašića. U trećoj deceniji prošlog veka, po projektu jednog od najpoznatijih arhitekata tog vremena Momira Korunovića, sagrađen je novi dvor. Zdanje od dva sprata izuzetne lepote. Međutim, ono nikad nije privedeno nameni. Prvo je došao Drugi svetski rat a posle njega komunistička vlast, koja je u zdanje smestila Komandu požarevačkog garnizona. Treći dvor je sazidan u porti u poslednjoj deceniji 20. veka. Sve tri građevine čine izuzetnu ambijentalnu celinu.
Najveću vrednost crkve čini pozlaćeni ikonostas sa 25 ikona, delo Nikole Markovića. Oslikavanje crkve, u raznim razdobljima 19. veka, delo je prvo Janje Molera, koji je u crkvi uradio 14 celivajućih ikona, zatim Milije i Ivana Markovića, koji su živopisanje hrama počeli 1852. godine, da bi ga 1870. i narednih godina završio Nikola Marković.
Snažan utisak na vernike ostavlja i sveti presto od crvenog mermera, koji je naručen u Pešti i svojom monumentalnošću deluje carski, baš onako kako i treba da izgleda sveti presto u središnjoj crkvi Braničevske eparhije.
MANASTIR TUMANE JUČE PROSLAVIO 630 GODINA: Liturgiji prisustvovalo 3.000 vernika
SABORNA CRKVA SVETE TROJICE U NEGOTINU: Svetinja izuzetne arhitektonske lepote
POZDRAV IZ MANASTIRA GORIOČ, KOD ISTOKA: Svetinja koja sedam vekova bdi nad Metohijom
Crkva svetog proroka Jeliseja u Donjoj Livadici - Svetinja i spomenik ispred nje čekaju obnovu (FOTO)
SABORNI HRAM SVETOG CARA KONSTANTINA I CARICE JELENE U SVRLJIGU: Vernici iste godine dobili parohiju i crkvu
LESKOVAČKI PUSTOLOV: Ovaj Srbin obišao je CEO SVET ZBOG OPKLADE, a dnevnik i fotografije sa njegovih putovanja su NEŠTO FASCINANTNO (VIDEO)
